بهروز اسکویی - استادیار، موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران، تهران، ایران
غلامعباس فنائی خیرآباد - دکتری، گروه مهندسی معدن، دانشگاه صنعتی بیرجند، بیرجند، ایران

انرژی زمین­گرمایی منبع پاک و طبیعی برای تولید الکتریسته و دیگر مصارف صنعتی است. آتشفشان سبلان در استان اردبیل و در شمال باختری ایران واقع شده است. در سال ۱۹۹۸ به­عنوان اولین اولویت اکتشاف انرژی زمین­گرمایی در ایران، برداشت داده­های مگنتوتلوریک و داده­های الکترومغناطیسی حوزه زمان در منطقه سبلان، در ۲۱۲ سایت انجام شده است. برداشت داده های مگنتوتلوریک در بازه بسامدی ۱- ۸۱۹۲ هرتز در مجاورت محل برداشت داده­های الکترومغناطیسی حوزه زمان انجام گرفته است. مشکل عمده­ای که به سبب توزیع بی هنجاری­های سطحی موجب شیفت مقادیر مقاومت ویژه (بدون تغییر فاز) می­ شود با عنوان اثر استاتیک شیفت مطرح است که در این مطالعه از داده­های الکترومغناطیس حوزه زمان برای حذف این اثرات استفاده شده است. هر دو مد داده­های مگنتوتلوریک به وسیله انطباق با منحنی مربوط به تغییر مقاومت ویژه حوزه زمان (به ویژه در بسامدهای بالا) مورد تصحیح اثر استاتیک شیفت قرار گرفت. مدل سازی یک و دوبعدی بر روی داده­های تصحیح شده با استفاده از نرم افزار WinGlink انجام شده است. از آنجا که ابعاد واقعی مخازن زمین­گرمایی از نظر تغییرات مقاومت ویژه سه بعدی است، انجام مدل سازی یک بعدی به تنهایی تقریب صحیحی نیست. اما نتایج مدل سازی دو بعدی با تعیین و مطالعه دقیق استرایک در منطقه تا حد زیادی معتبر است. در این مقاله به منظور دستیابی به موقعیت منبع حرارتی و نحوه توزیع مقاومت ویژه در منطقه، تعداد سه نیمرخ متقاطع با ۵۴ سایت در اطراف آتشفشان سبلان مورد بررسی و مدل­سازی دوبعدی قرار گرفت. با ترکیب مقاطع دو بعدی به دست آمده از مدل­سازی، امکان دستیابی بهتر به نحوه توزیع مقاومت ویژه در ژرفا و ارائه یک مدل فرضی دو و نیم (۵/۲) بعدی فراهم شده است. این مدل نشانگر وجود احتمالی مخزن اصلی حرارتی در سمت باختر و جنوب باختر منطقه وتا حد زیادی تایید کننده نتایج دیگر پژوهش ها و اطلاعات زمین شناسی موجود در منطقه است.

مقاومت ویژه الکتریکی, مگنتوتلوریک, زمین گرمایی, الکترومغناطیس حوزه زمان, برگردان دوبعدی, سبلان, ایران