حسین صحراگرد - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه اراک، اراک، ایران.
حسن حیدری - استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه اراک، اراک، ایران.
علی صباغی - دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه اراک، اراک، ایران.
جلیل مشیدی - استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه اراک، اراک، ایران.

اشخاص و مناصب در شاهنامه گوناگون اند، از جمله کسانی که در شاهنامه حضوری فعال دارند، کارآگهان هستند که به کارآگهی می پردازند و منظور از کارآگهی، جاسوسی، کسب خبر و اطلاع رسانی است. در این پژوهش ویژگی های شخصیتی، وظایف، انگیزه ها، و شگردهای کارآگهی این افراد بررسی می شود. نتایج پژوهش حاضر نشان می دهد که این گروه در ویژگی های فنی و عناصر داستانی شاهنامه نقش دارند. از لحاظ شخصیتی مورد ستایش فردوسی قرار گرفته اند و با صفاتی چون خردمند، کاردان و بیدار از آن ها یاد می شود. مهم ترین وظایف آن ها آگهی از وضعیت سپاه دشمن، شمارش آن ها و تحت نظر گرفتن افراد موردنظر شاه است و بعد از شاه فقط به سپهبد گزارش می داده اند. کارآگهان برای کامیابی در ماموریت ها از شگردهای گوناگون مانند تغییر چهره، پنهان نمودن نام و هویت، پوشیدن لباس دشمن و... استفاده می کردند. کسب شهرت و افتخار، گرفتن پاداش، نشان دادن قدرت و لیاقت از مهم ترین انگیزه های کارآگهان در شاهنامه است. 

شاهنامه فردوسی, کارآگاهان, کارآگهی, جاسوسی, کسب خبر و اطلاع رسانی