نسرین خانمحمدی - دانشگاه زنجان، دانشکده علوم، گروه زمین شناسی، زنجان، ایران.
احمد خاکزاد - دانشگاه شهید بهشتی، دانشکده علوم زمین، تهران، ایران
جواد ایزدیار - دانشگاه زنجان، دانشکده علوم، گروه زمین شناسی، زنجان، ایران

کانسارآهن ذاکر(شمال خاور زنجان) در نوار ولکانوپلوتونیک طارم در زون ساختاری البرز باختری- آذربایجان واقع شده است. واحدهای سنگ شناسی در محدوده کانسار، سنگ های آتشفشانی -  آذرآواری با ترکیب توف برشی-  لاپیلی توف و گدازه های آندزیتی- بازالتی بخش آمند تشکیلات کرج هستند که طاقدیسی را تشکیل داده اند و توده های نفوذی با ترکیب کوارتزمونزودیوریت، کوارتز مونزونیت و کوارتز سینیت(با سن الیگوسن) در امتداد محور طاقدیس موجود در این واحدها جایگیری کرده اند. کانه زایی آهن در حدفاصل توده نفوذی و سنگ های آتشفشانی روی داده  است. کانه اصلی کانسنگ، مگنتیت- آپاتیت همراه با مقادیرکمی کوارتز و کلسیت است. افزون بر کانی سازی آهن- آپاتیت، کانی های سولفیدی پیریت همراه با مقادیرکمی کالکوپیریت به صورت رگچه ای  پس از کانسنگ اصلی در منطقه تشکیل شده اند. کانی سازی در ۵ شکل رگچه های استوک ورک مگنتیت، مگنتیت- آپاتیت توده ای، مگنتیت - آپاتیت نواری (باندی)، مگنتیت-آپاتیت رگه ای و رگچه های سولفیدی در محدوده دیده می شود. نفوذ توده معدنی در سنگ های آتشفشانی میزبان موجب متاسوماتیسم  اسکارنی و تشکیل کانی های اکتینولیت، تالک، کلریت، فلوگوپیت، کوارتز، کلسیت و اپیدوت شده است. بر اساس بررسی های ژئوترموبارومتری بخش اسکارنی، واکنش های دگرگونی در حضور سیالی با ترکیب XCO۲=۰.۹، دمای۵۰۰- ۴۰۰ درجه سانتی گراد و فشار حدود ۲ کیلو بار انجام گرفته است. بررسی های بافتی و ساختی در ناحیه نشان  می دهد که ماده معدنی از توده گرانیتوییدی ذاکر منشا گرفته و در سنگ های آتشفشانی میزبان نفوذ کرده است. شواهد کانه نگاری از منشا ماگمایی نوع کایرونای این کانسار حمایت می کند.

ذاکر, زون ساختاری البرز باختری - آذربایجان, مگنتیت- آپاتیت, اسکارن, ژئوترموبارومتری, کایرونا