حسین مهرثابت - دانشجوی جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد اسلامشهر،دانشگاه آزاد اسلامی، اسلامشهر، ایران
اسماعیل علی اکبری - استاد گروه جغرافیا، دانشگاه پیام نور ، تهران ، ایران
طوبی امیرعضدی - دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، واحد اسلامشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، اسلامشهر ، ایران
احمد پوراحمد - استاد گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران
حمیدرضا جودکی - استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد اسلامشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، اسلامشهر، ایران

با افزایش تعداد کلانشهرها، که نمودی از تمرکز فوق العاده جمعیت در فضای معینی در کشورهای در حال توسعه است؛ با تحولات اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و زیست محیطی در فضا رو به رو هستیم. متناسب با چگونگی شرایط محیط طبیعی و نظام اجتماعی اقتصادی شهر، اشکال متفاوتی از سازمان فضایی در نواحی کلانشهرها به وجود می آید. که این امر سبب تحول در سازمان یابی فضایی این گونه شهرها شده است.در این بین اقتصاد سیاسی و مولفه های متاثر از آن یکی از این متغیر های تاثیرگذار بر روی تحولات و دگرگونی های فضاهای شهری است. هدف اصلی این تحقیق نیز، شناسایی مولفه های اثرگذار اجتماعی و زیست محیطی اقتصاد سیاسی بر سازمان یابی فضایی کلانشهر رشت با استفاده از تکنیک دیماتل است. پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و بر اساس ماهیت و روش توصیفی تحلیلی است. یافته ها حاکی از آن است که در بین مولفه ‍ های اجتماعی اقتصاد سیاسی، متغیر وضعیت اجتماعی ساکنین شهر، با رتبه ۵۱.۰۸ ؛ در بین مولفه ‍ های زیست محیطی اقتصادسیاسی؛ متغیر انجام پروژه های ساخت و ساز انبوه بدون توجه به مسایل زیست محیطی با ۵۳.۰۱ امتیاز، اترگذارترین نقش در دگرگونی سازمانیابی فضایی را دارند.

اقتصاد سیاسی, اقتصاد رانتی, سازمانیابی فضایی, کلانشهر رشت, تکنیک Dematel