وحید خوش الحان - دانشجوی دکتری تخصصی جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد مرند، دانشگاه آزاد اسلامی، مرند، ایران
کریم حسین زاده دلیر - استاد گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد مزند، دانشگاه آزاد اسلامی، مرند، ایران
حسین نظم فر - جغرافیا و برنامه ریزی شهری،علوم انسانی،محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

هدف این مقاله، بررسی دقیق عوامل موثر بر گردشگری پایدار شهر تبریز به خصوص از جنبه سیستم های منطقه ای نوآوری می باشد. با توجه به مولفه های منطقه ای تاثیرگذار در امر گردشگری، روش این تحقیق بر اساس تکنیک دلفی می باشد که در سه مرحله از نظرات و پیشنهادهای خبرگان استفاده شده است. برای این کار از ۲۵ نفر از متخصصان حوزه های تاثیرگذار گردشگری تبریز بهره گرفته شده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد، تبریز با توجه به دارا بودن پتانسیل های متعدد از جمله مراکز تاریخی، جاذبه های طبیعت، وجود شخصیتهای علمی، ادبی و مذهبی، و ثبت برخی از اماکن و صنایع آن در فرم جهانی، از معیارهای لازم برای گردشگری پایدار در آینده برخوردار است. اقدامات صورت گرفته برای پایدارسازی گردشگری در تبریز در حد مناسب می باشد و تبریز ۱۴۰۴ به عنوان یک سرآغاز برای توسعه گردشگری پایدار و مدرنسازی تبریز برای افقهای دور مطرح میگردد. آمادگی همه جانبه شهر با توجه به معیارهای زیستی، محیطی، ارزشی، و انسانی پایدارسازی گردشگری، و فرهنگسازی و ارتقاء دانش و بینش شهروندی برای باورسازی توریسم از مهمترین راهکارهای توسعه گردشگری می باشد.

تبریز, گردشگری پایدار, سیستمهای منطقه ای نوآوری, روش دلفی