معصوم سلیمی نازلو - دانشجوی دکترای جغرافیای سیاسی، واحد گرمسار، دانشگاه آزاد اسلامی، گرمسار، ایران.
پیروز مجتهد زاده - دانشیار جغرافیای سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
حیدر لطفی - دانشیار گروه جغرافیا، واحد گرمسار، دانشگاه آزاد اسلامی، گرمسار، ایران.
محمد تقی رضویان - استاد دانشکده علوم زمین دانشگاه شهید بهشتی

منطقه شمال غرب ایران یکی از محیط های ژئوپلیتیکی حساس کشور است که از گذشته با مسائل امنیتی، جنگ و رقابت بین کشورهای منطقه مواجهه بوده است. سوال اصلی مقاله این است که تهدیدات درونی و بیرونی منطقه شمال غرب چه نقش و جایگاهی در تدوین راهبردهای دفاعی ایران دارند ؟ روش این مقاله توصیفی - پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش صاحب نظران، خبرگان دانشگاهی و دست اندرکاران طراحی راهبردهای دفاعی - استراتژیک، می باشند که در مجموع ۵۰۰ نفر می باشند که با استفاده از روش نمونه گیری کوکران تعداد اعضای نمونه ۲۱۷ نفر تعیین شده است. برای سنجش روایی پرسشنامه از نظر کارشناسان، اساتید و متخصصان این حوزه استفاده شد و برای تعین پایایی از آزمون آلفای کرونباخ استفاده شد که نتیجه آن ۰.۸۸ بود و تائید شد. یافته های مقاله نشان می دهد که عدم توسعه مناطق مرزی منطقه شمال غرب(۴.۶۵) به عنوان مهم ترین تهدید داخلی در نظر گرفته شده است. بعد از آن مشکل زیست محیطی دریاچه ارومیه(۴.۶۲)، وجود پهنه جغرافیای که دنباله راهبردهای امنیتی و دفاعی کشورهای همسایه(۴.۵۹)، تحرکات برخی گروه های معاند در این مناطق(۴.۵۶)، بهره برداری جریان های سیاسی از توسعه نیافتگی بخشی از مناطق شمال غرب(۴.۴۹)، داشتن حس تعلق کردها نسبت به کردهای ترکیه و عراق(۴.۴۸)، وجود منازعات قومی، مذهبی و طایفه ای فاکتور(۴.۴۷) و اقلیت گرایی قومی در این منطقه(۴.۴۳)، حس ناسیونالیستی در بین کردها و آذری ها(۴.۴۱)، وجود جمعیت های ناهمگون با جمعیت اصلی کشور(۳.۵۱) قرار گرفته اند.

امنیت, راهبرد دفاعی, جغرافیایی سیاسی, شمال غرب ایران