مهدیه آفریده اله
شهاب عباس زاده
جواد نورآبادی

چکیده امروزه اکثر معماران بدون آگاهی علمی از اثر اجزای ساختمان ها بر سیستم عصبی ادراکی انسان، طراحی می کنند. بنابراین اکثر ساختمان ها از لحاظ کالبد معماری و نوع فعالیت ها متناسب با نیاز های عصبی انسان ها نیستند. فقدان محیط پاسخگو به نیاز های عصب روان شناختی، منجر به کاهش توجه به ابعاد سلامت محیطی شده است. وقتی طراحان اطلاعات کافی در این زمینه را در اختیار نداشته باشند، عملکردی صحیح در آن فضا رخ نخواهد داد. ریچارد نویترا نیز هشدار می دهد که نادیده گرفتن نیازهای عصب-روان شناختی بشر از سوی معماران، آینده ی بشر را به مخاطره می اندازد. روش های جدیدی برای انطباق ساختارهای معماری با نیازهای کاربران وجود دارد. یکی از این روش ها علوم اعصاب است. علوم اعصاب به مطالعه ی مغز پرداخته و با کمک اکتروفیزیولوژیست ها۱ و بهره گیری از دستگاه های مخصوص اسکن مغزی به ثبت و آنالیز داده های مغزی تحت تاثیر ویژگی های محیط کالبدی می پردازد. این امر خصوصا در دنیای پر تنش امروز نقش بسزایی دارد. پیشرفت های گسترده ی این دانش، زمینه را برای به کارگیری آن و ارتباطش با دانش معماری فراهم ساخته است. شناخت مغز و واکنش های آن به انواع محرک های محیطی، می تواند طراحان را به سمت ایجاد فضایی با گرایش مکانی بهتر، تقویت توانایی های شناختی و به حداقل رساندن تاثیرات منفی در احساسات، راهنمایی کند. در این پژوهش سعی بر آن است که با روش کتابخانه-ای، نتایج پژوهش هایی که متخصصین علوم اعصاب به روش بنیادی و با هدف کشف روابط بین متغیرهایی چون معماری و علوم اعصاب انجام داده اند را گردآوری کرده و با استخراج نظریات موجود در زمینه علوم اعصاب، این یافته ها را در جداولی طبقه بندی کرده تا طراحان بتوانند با شناخت این اصول ابتدا اثر طرح های خود را بر احساسات و رفتار انسان درک کنند و در نهایت محیطی طراحی نمایند که فرآیند های عاطفی مانند استرس، ترس، حافظه، یادگیری و ...را بهبود دهد.

کلید واژگان: علوم اعصاب، معماری، مغز، عصب-روان شناختی، معماری عصبی، محرک های محیطی