قدیر نظامی پور - دانشگاه دفاع ملی
احمد مزینانی - دانشگاه دفاع ملی

توسعه و تکامل شبکه های مجازی و رسانه های دیجیتالی در چند سال اخیر، سرآغاز یک انقلاب نرم در ماهیت و کارکرد اطلاعات شده است؛ به گونه ای که برخی اندیشمندان معتقدند که جهان در حال گذر از عصر اطلاعات به عصر اطلاع رسانی است که در حقیقت نوعی تغییر پارادایم محسوب می گردد. به طور طبیعی، بروز چنین شرایطی بر همه ابعاد زندگی بشر و از جمله بر ماموریت های سرویس های اطلاعاتی نیز تاثیر گذاشته و آنان را دچار نوعی تحول و دگردیسی می نماید. بر این اساس مسئله اصلی این پژوهش، شناخت ابعاد و اشکال فعالیت-های پنهان سرویس های اطلاعاتی و چالش های اصلی آن ها در یک رویکرد پارادایمی و در فضای فناوری اطلاعات و ارتباطات است. مولفین با تکیه بر منابع علمی و تحقیقاتی موجود و مبتنی بر روش تحلیل محتوا و با بهره گیری از روش طوفان مغزی، اهداف علمی خود را مورد واکاوی قرار داده و به منظور اعتباربخشی و اطمینان و اتقان علمی بیشتر، دستاوردهای تحقیق را به ارزیابی جمعی از خبرگان حوزه مطالعات اطلاعاتی امنیتی و فضای سایبر گذاشته و نتایج به دست آمده از دیدگاه خبرگان را با استفاده از آمار توصیفی مورد آزمون قرار داده و ارزش گذاری کرده اند. نتایجی که در نهایت موید آن است که نوع فعالیت های سازمان های اطلاعاتی تحت تاثیر فناوری های اطلاعات و ارتباطات فضای سایبر دچار تحول پارادایمی شده است و فعالیت های آشکار و پنهان این سازمان ها از عملیات اطلاعاتی محصول محوری و کسب حداکثر اخبار، به سمت و سوی عملیات اطلاعاتی تاثیرمحور و تولید و تبادل هدفمند اطلاعات سوق یافته است و جهت گیری آن ها را به سرمایه گذاری در حوزه های شناختی و عاطفی، هوشمندی اطلاعات و شبکه ای شدن آن، خارج شدن محصول اطلاعات از انحصار سازمان های اطلاعاتی (واسطه زدایی) تکیه بر مدیریت دانایی محور، اهمیت یافتن مجدد و مضاعف نقش نیروی انسانی، مجازی سازی فعالیت-های اطلاعاتی، برون سپاری ماموریت های اطلاعاتی و تولید و توزیع اطلاعات نافذ با هدف تاثیر محوری تبدیل نموده است.

پارادایم, فعالیتهای پنهان, فضای سایبری, سازمانهای اطلاعاتی