ناصر مشهدی - استادیار، مرکز تحقیقات بین المللی بیابان، دانشگاه تهران، تهران، ایران

فرایند فرسایش بادی مهمترین فرایند ژئومرفولوژی در بسیاری از مناطق بیابانی کره زمین است که ویژگیهای اشکال ناهمواریها (لندفرمها) و چشم اندازها (لنداسکیپها ) را با عمل فرسایش یا رسوبگذاری تحت تاثیر قرار میدهد. ارگ دامغان با مساحتی برابر۴۳۷۵ هکتار در بخش غربی حوزه آبخیز بسته حاج علی قلی واقع شده است. تثبیت تمام تپه های ماسه ای این ارگ در سال ۱۳۵۰ انجام شده است. منطقه برداشت این ارگ موقعیت خاصی را در منطقه دامغان اشغال کرده است ، به دلیل این زمین ترکیب، اجازه بهره برداری اشکال گوناگون کشاورزی وجود دارد. در دهه های اخیر به دلیل پیشرفتهای تکنولوژی و استحصال آب زیر زمینی، مناطق وسیعی از منطقه برداشت(فرایند بادی) برای تغییرات کاربری اراضی توسعه یافته اند بطوریکه مناطق تحت تغییر به بیش از ۱۰۷۸۴ هکتار در سال ۱۳۸۸ افزایش یافته است. بدیهی است این چنین تغییرات وسیع ، تاثیرات قابل ملاحظه ای روی تعادل طبیعی فرایند بادی دارد، به طوری که تغییرات زمانی و مکانی در قابلیت دسترسی به رسوب رخ می دهد. این تغییرات منتج به افزایش قابل توجهی در شکل گیری و ارتفاع تپه های ماسه ای جدید بین تپه های ماسه ای قدیمیتر تثبت شده، شده است. این مطالعه کوششی در تشریح اثرات مختلف تغییر لندکاور در منطقه برداشت فرایند بادی بر روی توسعه تپه های ماسه ای جدید است.

منابع ماسه, تپه ماسه ای جدید, زمین ترکیب, تغییر کاربری اراضی