علیرضا سلیمانی - استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
احمد آفتاب - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
نرمین رضازاده - دانشجوی مهندسی شهرسازی، دانشگاه پیام نور، ارومیه، ایران

در طراحی و ارزیابی فضاهای شهری، اندیشمندان به نیازهای اولیه انسان بسیار توجه می­کنند و همه بر این اعتقاد هستند که، بدون توجه به این نیازها، امکان دسترسی به فضا و تحرک­پذیری در آن به حد قابل ملاحظه­ای محدود خواهد شد. این نیازها تحت تاثیر متغییرهای مختلفی قرار دارند و «جنسیت» یکی از موضوع­های حساس این مقوله است. از این رو، هدف پژوهش حاضر ارزیابی نگرش جنسیتی در طراحی فضاهای شهری با تاکید بر پارک بانوان نرگس ارومیه می­باشد. روش تحقیق توصیفی تحلیلی بکارگرفته شده در این پژوهش از نوع کاربردی می­باشد. اطلاعات مورد نیاز از طریق دو نوع پرسشنامه تصویری و غیرتصویری به­دست آمده است. برای ارزیابی و پردازش داده­ها از شیوه­های آماری توصیفی و استنباطی در قالب نرم­افزار spss استفاده شده است. نتایج حاصل از پژوهش نشان می­دهد که تنها زنان خانه دار و مذهبی تمایل به استفاده از پارک­های زنانه دارند؛ و دسته سوم زنان یعنی زنان شاغل جامعه و دسته چهارم یعنی زنانی با نگرش ها و گرایش های فمینیستی رغبتی برای استفاده از این گونه پارک ها را ندارند. چنین وضعیتی در مورد میزان احساس امنیت و آرامش زنان در پارک بانوان نیز صدق می­کند. لذا پروژه پارک بانوان در کوتاه مدت و با توجه به محدودیت های عرفی، برای استفاده آزادانه زنان از فضاهای عمومی، مطلوب به نظر می رسند، اما در بلندمدت به توزیع عادلانه فضاهای شهری کمک چندانی نخواهد کرد. نتایج حاصل از پرسشنامه­های تصویری نشان دهنده تنها تفاوت معناداری میان زنان خانه­دار با مردان و دیگر گروه­های زنان موردمطالعه برای انتخاب عناصر پارک است؛ درنتیجه جنسیت در انتخاب عناصر پارک­ها تاثیر چندانی نداشته و انتظار می­رود که عناصر پارک مطابق با نیازهای زنان خانه­دار (بیشترین مراجعه کنندگان به پارک بانوان) باشد و به ارائه راهکارهای عملی برای طراحی و جانمایی عناصر هرچه بهتر در پارک های بانوان پرداخته شود.

طراحی شهری, فضاهای عمومی, پارک بانوان, نگرش جنسیتی, ارومیه