حیدر لطفی - دانشیار جغرافیای سیاسی، واحد گرمسار، دانشگاه آزاد اسلامی، گرمسار، ایران
مجتبی مفرح - عضو هیئت علمی گروه مهندسی معماری، دانشگاه بناب، بناب، ایران
احمد آفتاب - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
علی مجنونی - مدرس گروه مهندسی معماری، دانشگاه بناب، بناب، ایران

در سال­های اخیر، مطالعه درباره­ی ضرورت و اهمیت به کارگیری اصول تاب­آوری شهری و عوامل موثر بر آن در زمینه کاهش خطرات در شهرها و مخصوصا شهرهای دارای سکونتگاه­های غیررسمی توجه بسیاری از صاحب­نظران را به خورد جلب کرده است. در این میان ضررورت توجه به اصول حکم­روایی مطلوب شهری و از آن جمله نقش و جایگاه ساکنین محلات دارای سکونتگاه­ غیررسمی در ارتقای تاب­آوری اهمیت بیشتری برخوردار است. هدف این مقاله بررسی نقش حکم­روایی مطلوب شهری در افزایش تاب­آوری سکونت­گاه­های غیررسمی است. تحقیق از لحاظ هدف، کاربردی، از لحاظ ماهیت، توصیفی- تحلیل و نیز از نوع همبستگی و علی است. جامعه آماری تحقیق ساکنان سکونت­گاه­های غیررسمی کلان شهر تبریز می باشد. با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده و بر اساس فرمول کوکران، حجم نمونه تحقیق ۴۰۰ نفر به دست آمد. برای تجزیه وتحلیل داده­ها از آزمون همبستگی اسپیرمن و آزمون رگرسیون چندمتغیره گام به گام استفاده شد. روایی صوری پرسش نامه توسط اساتید دانشگاهی و متخصصان شهری مورد تایید قرار گرفت. با استفاده از فرمول ویژه کرونباخ آلفا پایایی پرسش نامه تحقیق ۹۲/۰ برای پرسشنامه حکمروایی مطلوب شهری و ۹۱/۰ برای پرسشنامه­ی تاب­آوری شهری محاسبه شد. نتایج یافته های پژوهش نشان می دهد که از بین متغیرهای حکم­روایی مطلوب شهری به جز دو متغیر حاکمیت قانون و عدالت و انصاف، بقیه­ی متغیرها با متغیر وابسته رابطه معنی داری وجود دارد. همچنین نتایج رگرسیون چندمتغیره روشن ساخت که متغیر مسئولیت­پذیری بیشتر از سایر متغیرها قدرت تبیین متغیر تاب­آوری را داشته و بعد از آن به ترتیب متغیرهای شفافیت، مشارکت­پذیری، پاسخ­گویی، اجماع­سازی و کارآیی و اثربخشی قرار دارند. این شش متغیر توانایی تبیین ۸۹/۰ درصد از تغییرات تاب­آوری سکونت­گاه­های غیررسمی را دارند. در نهایت پیشنهاد های کاربردی در زمینه­­ی نقش هریک از ابعاد حکم­روایی در افزایش تاب­آوری ارائه شده است.

حکم روایی مطلوب شهری, تاب آوری شهری, سکونتگاه غیررسمی, ایران, تبریز