اصغر نوروزی - گروه جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
بهروز قرنی آرانی - استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
مریم عبدالحسینی - کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

در دهه های اخیر با افزایش روزافزون جمعیت، صنعتی شدن جوامع، تغییر در سبک زندگی و افزایش تنوع نیازهای انسانی، میزان تولید مواد زائد و پسماندها با پیامدهای منفی برای سلامت انسان و محیط افزایش یافته است. نواحی روستایی نیز به موازات تحولات جهانی با انواع مختلف پسماندها و پیامدهای منفی آنها روبه رو بوده اند و «مدیریت پسماند» پاسخی به این وضعیت است؛ بر این اساس پژوهش حاضر تاثیرات مدیریت پسماند را بر حفظ محیط نواحی روستایی شهرستان شاهین شهر و میمه ارزیابی می کند. با توجه به گستردگی جامعه آماری، چهار روستای حسن رباط، جهادآباد، ونداده و سه به شیوه خوشه ای تصادفی تعیین و براساس فرمول کوکران، ۲۸۲ نمونه (مردم و کارشناسان) انتخاب شدند. نوع پژوهش، توصیفی تحلیلی و ازلحاظ هدف، کاربردی است. داده ها با روش پیمایشی و پس از طراحی پرسش نامه پژوهشگرساخته از سطح روستاهای نمونه به روش تصادفی جمع آوری شده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون های تی تک نمونه ای، تحلیل واریانس و همچنین آزمون توکی در نرم افزار SPSS استفاده شده است. براساس نتایج، میانگین کل شاخص ها در ناحیه مطالعه شده بیش از ۳ و برای شاخص آب ۴۱۹/۳، خاک ۴۱۴/۳، هوا ۳۳۰/۳، انسانی ۵۳۸/۳، کالبدی ۴۷۶/۳، گیاهی ۴۰۰/۳ و جانوری ۴۲۵/۳ بوده است. همچنین نتایج آزمون تی تک نمونه ای نشان داد از دیدگاه کارشناسان و مردم، مدیریت پسماند بر ابعاد مختلف محیطی نواحی روستایی تاثیر مثبت و بیش از حد متوسط دارد. نتایج تحلیل واریانس یک طرفه، تفاوت میان شاخص های مطالعه شده و نتایج آزمون تی و توکی، تفاوت میان نواحی روستایی (تفاوت مکانی) را نشان داده است؛ به طوری که روستای حسن رباط در بهترین شرایط و روستای سه در بدترین شرایط (به ویژه در شاخص های خاک، هوا، حیات جانوری و انسانی) قرار داشته اند.

مدیریت پسماند, محیط روستایی, شاهین شهر و میمه