مهلا نجاریان طوسی - دانشجوی کارشناسی ارشد باستان شناسی دانشگاه مازندران

مشعشعیان یکی از حکومت های محلی شیعه مذهب قبل از دوره صفوی بودند و در به رسمیت شناختن دین شیعه توسط صفویان کمک بهسازی کردند. در نهایت شاه اسماعیل به حویزه حمله کرد و مشعشعیان به عنوان والیان حکومت به حیات خود ادامه دادند. حکومت مشعشعیان به دو دوره کلی تقسیم می شود که شامل دوره استقلال و دوره بعد از حمله شاه اسماعیل است؛ در دوره حکومت فلاح بن محسن، مشعشعیان به صورت والیان صفوی بودند. که در این دوره تغییراتی در راستای وضعیت اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و... رخ داده است که برای درک بهتر این امر نیاز به مطالعات سکه شناسی به عنوان یکی از داده های باستان شناسی است. سکه هایمورد مطالعه عموما در سال ۹۰۶-۹۰۷ ضرب شده اند که مربوط به سال های اولیه حکومت فلاح بن محسن است. با توجه به مطالعات سکه شناسی انجام شده، در دوره ای که مشعشعیان به عنوان والیان صفوی بودند از هنر و فرهنگ صفویان پیروی می کردند و از همان سال های ابتدایی به ضرب سکه به نام پادشاهان خود مشغول بودند که این نشان دهنده آزادی بیان در این حکومت است. و می توان استنباط کرد که شاه اسماعیل در پی حمله به حویزه آنها را از بین نبرد به علت مسائل سیاسی حاکم بر کشور بود. در واقع اگر مشعشعیان نبودند پذیرش دین شیعه به عنوان دین رسمی کشور کاری دشوار بود. نگارنده در این مقاله با روش پژوهش تحلیلی- توصیفی بر پایه مطالعات میدانی (موزه ای) و کتابخانه ای به بررسی سکه های حکومت فلاح بن محسن پرداخته است به منظور دستیابی و بازسازی وضعیت اقتصادی، اجتماعی و مذهبی این دوره و نیز بررسی تاثیر آنها بر حکومت صفوی است.

مشعشعیان، سکه، موزه آستان قدس ، فلاح بن محسن، والیان صفوی، آل مشعشع، خوزستان