رودابه هوشمندی - گروه روانشناسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
خدابخش احمدی - استاد مرکز تحقیقات علوم رفتار، دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله (عج)، تهران، ایران
علیرضا کیامنش - استاد گروه مشاوره، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

هدف: پژوهش حاضر با هدف شناسایی و سنجش عوامل محوری و پیرامونی تعارضات زناشویی در جمعیت فارسی زبان ایران انجام شد. روش پژوهش: پژوهش حاضر از نظر هدف بنیادی و توسعه­ای بود. طرح پژوهش، روش­هایترکیبی اکتشافی متوالی (کیفی- کمی) بود. در پژوهش حاضر برای شناسایی عوامل محوری و پیرامونی، ۵۸ مقاله علمی در بازه زمانی (۱۳۹۸-۱۳۷۰) برای مرور نظام­مند و ۲۳ زوج متعارض برای مصاحبه اکتشافی با روش نمونه­گیری در دسترس، ۱۰ متخصص برای نظرسنجی به روش دلفی با روش نمونه­گیری هدفمند انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفتند، سپس فهرست جامعی از تعارضات زناشویی در قالب چک لیست ۳۴۴ گویه­ای تدوین شد و در مرحله بعد با انتخاب نمونه به تعداد ۴۵۰ نفر (۲۲۵ زوج) مورد سنجش قرار گرفت و سپس با تلفیق نتایج حاصل از چهار مرحله، عوامل محوری و پیرامونی با استفاده از کدگذاری و تحلیل عاملی در قالب عوامل محوری پیرامونی طبقه بندی شدند. یافته ها: پس از تحلیل عاملی تعداد ۱۷ گویه حذف شد، در نهایت ۱۹ عامل محوری و ۲۳۵ عامل پیرامونی شناسایی شد که به ترتیب مسائل مربوط به پیش از ازدواج و فرایند (۰.۳۱=β)، عدم حمایت و مراقبت از یکدیگر (۰.۲۲=β)، عدم صمیمت (۰.۲۲=β)، مسائل مربوط به خانواده های مبدا (۰.۲۱=β)، عدم جذابیت (۰.۱۶=β)، نارضایتی جنسی (۰.۱۳=β)، سرخوردگی (۰.۱۱=β)، عدم روراستی (۰.۱۱=β)، الگوهای ارتباطی و حل تعارض ناکارآمد (۰.۱۱=β)، مشکلات اقتصادی و شغلی (۰.۰۹=β)، مشکلات مربوط به روابط عاطفی قبلی (۰.۰۸=β) و ساختار قدرت (۰.۰۷=β) بیشترین سهم را در تعارضات زناشویی داشتند و سپس روابط خارج از عرف و خیانت، مشکلات شخصیتی و رفتاری، عوامل مربوط به فرزندان، عدم وظیفه شناسی، عوامل مذهبی و عدم جرات مندی زوجین تبیین کننده تعارضات زناشویی بودند. نتیجه گیری: بر اساس یافته های حاصل از پژوهش می توان نتیجه گرفت که مجموعه عوامل مرتبط با تعارضات زناشویی ناشی از تعدادی عوامل محوری بودند که ضروری است در مداخلات پیشگیرانه، تشخیص و مداخله در زوجین مورد توجه قرار گیرد.

تعارض زناشویی, مسائل پیش از ازدواج, عدم حمایت و مراقبت, عدم صمیمت, خانواده های مبدا