ریحانه عظیمی - دانشجوی دکتری علوم مرتع، دانشکده مرتع و آبخیزداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان مدیر کارگروه پژوهشکده محیط های خشک،
غلامعلی حشمتی - استاد گروه مرتع، دانشکده مرتع و آبخیزداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
محمد فرزام - دانشیار دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست دانشگاه فردوسی مشهد
مرتضی گلدانی - دانشیار گروه آموزشی زراعت واصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد

مهم ترین مرحله در شرایط نامساعد محیطی اراضی معدن کاوی شده، استقرار اولیه نشاء گیاهان است که به د لیل کمبود بارش، فقر عناصر غذایی خاک، بهم خوردن لایه های مختلف خاک در اراضی معدن کاوی شده مناطق خشک و نیمه خشک اغلب با شکست مواجه شده می شود. این تحقیق با هدف بررسی امکان افزایش استقراراولیه و رشد گیاه مرتعی Agropyron elongatum در اراضی معدن کاوی شده آلوده به فلزات سنگین، ابتدا نشاء های کشت شده در گلخانه با میکوریزا (Glomus intraradices)، زئولیت و سوپرجاذب تلقیح و سپس در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با چهار تکرار در منطقه نیمه خشک اراضی کارخانه سیمان شرق مشهد در سال ۹۵- ۱۳۹۴ کشت شد. در این تحقیق درصد استقرار، ارتفاع گیاهان کاشته شده، درصد کلونیزاسیون میکوریزا با ریشه گیاه آگروپایرون و برخی از خصوصیات مورفولوژیکی از جمله وزن خشک اندام هوایی، وزن خشک ریشه و وزن خشک کل گیاه اندازه گیری شد. تیمارهای زئولیت، میکوریزا و سوپرجاذب موجب استقرار اولیه گیاهان (به ترتیب ۴۶ ، ۴۶ و ۸ درصد) افزایش ارتفاع (۱۳، ۱۱ و ۱۰ سانتی متر)، افزایش وزن خشک اندام هوایی (۰.۷۵، ۰.۶۹ و ۰.۴۱ گرم) و وزن خشک کل گیاه (۱.۱۴، ۱.۰۶ و ۰.۵۱ گرم) نسبت به تیمار شاهد شدند. همچنین تیمارهای زئولیت، میکوریزا موجب افرایش وزن خشک ریشه (۰.۴۶ و ۰.۳۳ گرم) نسبت به تیمار سوپرجاذب و شاهد شدند. نتایج نشان داد که تیمارهای میکوریزا و زئولیت بیشترین تاثیر را بر-افزایش استقرار اولیه و بهبود خصوصیات رشدی گیاه A. elongatum داشتند و می توان جهت استقرار اولیه گیاهان در اراضی معدن کاوی شده کارخانه سیمان شرق مشهد پیشنهاد کرد

عرصه, فلزات سنگین, مراتع, نشاء کاری