نازنین پورسخی - دانش آموخته کارشناسی ارشد زراعت دانشگاه صنعتی اصفهان
محمدرضا خواجه پور - دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان

آرایش کاشت و تراکم بوته از طریق تغییر در فضای رشد هر بوته، بر ویژگی­هایرشد و عمل­کرد آفتاب­گردان تاثیر می­گذارند. به­منظور بررسی این اثر، مطالعه­ای دربهار ۱۳۸۵ در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان انجام گرفت. آزمایش با آرایش کرت­های یک­بار خردشده در قالب بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار با استفاده از هیبرید های­سان-۳۶اجرا گردید. فاصله ردیف کاشت (۶۰ و ۷۵ سانتی­متر) به­عنوان عامل اصلی و فاصله بوته در روی ردیف کاشت(۱۲، ۱۴، ۱۶ و ۱۸ سانتی­متر) به­عنوان عامل فرعی منظور گردیدند. با افزایش فاصله ردیف کاشت، ارتفاع و قطرساقهبه­ترتیب به­طور بسیار معنی­دار (p≤۰.۰۱) و معنی­دار (p≤۰.۰۵) افزایش، ولیوزن خشک ساقه و برگ در واحد سطح،عمل­کرد دانه و عمل­کرد زیستی در واحد سطح و شاخص برداشتکاهشیافت.این کاهش در مورد وزن خشک برگ و عمل­کرد دانه در واحد سطح بسیار معنی­دار و در خصوص شاخص برداشت معنی­دار بود. با کاهش فاصله بوته از۱۸ به ۱۲ سانتی­متر، قطرساقه و قطرطبقبه­طور بسیار معنی­داری کاهش، ولیارتفاع گیاهان به­طور بسیار معنی­داری افزایش یافت.با کاهش فاصله بوته از ۱۸ به ۱۲ سانتی­متروزن خشک ساقه و برگ در واحد سطح نیز به­طور بسیار معنی­داری افزایش پیدا کرد؛ در حالی­که عمل­کرد دانه در واحد سطحو شاخص برداشت به­طور بسیار معنی­داری کاهش یافت. بر مبنای نتایج این مطالعه، به­نظر می­رسد که هیبرید های­سان-۳۶ (با عمل­کرد ۴۴۲۸ کیلوگرم در هکتار) با استفاده از ترکیب فاصله ردیف کاشت ۶۰ سانتی­متر و فاصله بوته در روی ردیف کاشت ۱۴ سانتی­متر (تراکم ۹/۱۱ بوته در مترمربع) برای دست­یابی به بیشینه عمل­کرد آفتاب­گرداندر شرایط مشابه بابررسی حاضر مناسب باشد. 

آفتاب گردان, فاصله ردیف, فاصله بوته, تراکم بوته, عمل کرد دانه