مجید شمس - دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ملایر، ملایر، ایران
محمد علی محمدی - محمد علی محمدی دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ملایر، ملایر، ایران
هادی رستمی - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ملایر، ملایر، ایران

اگر چه به سادگی بتوان اظهار کرد که ناحیه ای از ناحیه ی دیگر از هر لحاظ توسعه، توسعه یافته تر یا عقب مانده تر است. ولی اندازه گیری کمی توسعه یافتگی کار ساده ای نیست. هدف از تحریر این مقاله تعیین درجه توسعه یافتگی شهرستان های استان همدان و تحلیل نابرابری های منطقه ای در این استان می باشد. روش پژوهش توصیفی - تحلیلی است. شاخص های مورد بررسی متشکل از پنج شاخص شامل بهداشتی - درمانی، اجتماعی و فرهنگی، آموزشی، اقتصادی (کشاورزی - صنعتی)، کالبدی و زیربنایی می باشد. در این راستا برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزارهای Excel و برای ترسیم نقشه ی سطوح برخورداری شهرستان ها از نرم افزار ARC GIS استفاده شده است. نتیجه ای حاصل از پژوهش نشان داد که:شهرستان همدان به عنوان برخوردار ترین و شهرستان فامنین به عنوان محروم ترین شهرستان های استان می باشد. این موضوع اولویت توسعه و ضرورت توجه بیشتر به نواحی شمالی استان را در برنامه های آینده توسعه در راستای یکپارچه و پایدار این نواحی مشخص می سازد.

شاخص ترکیبی توسعه انسانی (HDI), درجه توسعه یافتگی, استان همدان