حسن فیضی - استادیار زراعت، گروه تولیدات گیاهی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تربت حیدریه، تربت حیدریه، ایران
زهره حسینی دشمن زیاری - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه تولیدات گیاهی، دانشگاه تربت حیدریه، تربت حیدریه، ایران
صفیه وطن دوست جرتوده - دکترای علوم باغبانی، گروه تولیدات گیاهی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تربت حیدریه، تربت حیدریه، ایران
مسعود علی پناه - دانشیار علوم دام، گروه تولیدات گیاهی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تربت حیدریه، تربت حیدریه، ایران

گیاه معطر پونه با نام علمی (Mentha longifolia L. Hudson.) متعلق به تیره نعناعیان (Lamiaceae) دارای خواص دارویی محرک، مقوی، ضداسپاسم، ضدنفخ، قابض و آرام بخش می باشد. این تحقیق با هدف بررسی و مقایسه کمیت و کیفیت ترکیب های شیمیایی اسانس پونه در مناطق مختلف استان های فارس و خراسان رضوی انجام گرفت. در این مطالعه سرشاخه های گل دارگیاه در تابستان ۱۳۹۴ از ده رویشگاه های طبیعی از دو استان جمع آوری گردید. استخراج اسانس ها با استفاده از دستگاه کلونجر و به روش تقطیر با آب انجام و ترکیبات شیمیایی اسانس ها با استفاده از دستگاه های GC و GC/MS شناسایی شدند. بیشترین میزان بازده اسانس مربوط به رویشگاه چناران، مشهد و کاشمر در استان خراسان رضوی تعیین شد. در مجموع در اسانس پونه ۳۴ ترکیب شناسایی شدند که بیشترین میزان ۱و۸-سینئول (۴۷/۳۶ درصد) و منتول (۳/۱۶ درصد) در رویشگاه فسا، بیشترین میزان پولگون (۲/۴۵-۵/۴۹ درصد) به ترتیب در منطقه کوار و بوانات، پیپریتون اکسید به ترتیب در دو رویشگاه کازرون و فسا از بیشترین مقدار (۷/۱۵-۳/۱۸ درصد) برخوردار بود و در نهایت میزان پیپریتنون (۳۴/۵۵ درصد) از بیشترین مقدار در منطقه کازرون برخوردار بود. پونه به علت حضور ترکیبات متعدد دارای پتانسیل قابل توجهی در برنامه های اصلاحی و اهلی سازی می باشد. لذا با توجه به اینکه رویشگاه مشهد از بیشترین بازده اسانس و مقادیر بالای پولگون برخوردار بود، می تواند در برنامه های اصلاحی آینده مورد

اسانس, پونه, پولگون, خراسان رضوی, فارس