رضا تمرتاش - استادیار، گروه مرتع داری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری
مرضیه حسن نژاد - کارشناس ارشد، گروه مرتعداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری
محمدرضا طاطیان - استادیار، گروه مرتع داری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری

امروزه گازهای گلخانه ای کربنه بیشترین اثر را بر تغییر اقلیم جهانی داشته است که یکی از راه های کاهش آن، ترسیب کربن توسط پوشش گیاهی و خاک مراتع می باشد. بنابراین تحقیق حاضر به بررسی میزان ذخیره کربن پوشش گیاهی مراتع قرق و تحت چرا در بخشی از مراتع ییلاقی استان مازندران با غالبیت گیاه دارویی آویشن واقعی (Thymus serpyllum L.) پرداخته است. پس از تعیین منطقه معرف در دو سایت قرق و مرتع تحت چرا، نمونه برداری از پوشش گیاهی و خاک به روش تصادفی- سیستماتیک صورت گرفت. با استقرار دو ترانسکت به طول ۱۰۰ متر به صورت موازی با فاصله ۵۰۰ متر و در امتداد هر ترانسکت، براساس الگوی پراکنش گیاهان، ۲۰ پلات یک متر مربعی به طور تصادفی مستقر شد. در مجموع ۲۰ پایه گیاهی و ۴۰ نمونه خاک برداشت شد. میزان کربن گیاهی با روش احتراق و ترسیب کربن خاک پس از تعیین کربن آلی و وزن مخصوص ظاهری خاک در آزمایشگاه محاسبه گردید. نتایج آماری این بررسی نشان داد که بین اندام های گیاهی در هر دو منطقه تفاوت آماری معنی داری وجود داشت. به طوری که میزان ترسیب کربن برگ، ساقه و ریشه در منطقه قرق به ترتیب با ۷۰/۳، ۸۶/۴ و ۸۲/۵ کیلوگرم در هکتار بیشتر از میزان آن ها در منطقه تحت چرا، به ترتیب با ۶۲/۱، ۵۷/۲ و ۴۲/۲ کیلوگرم در هکتار بوده است. همچنین ترسیب کربن خاک در عمق اول نمونه برداری (۰-۱۵ سانتی متر) در منطقه قرق ۷۶/۵۹ و در منطقه تحت چرا ۵۳/۳۶ تن در هکتار برآورد گردید که اختلاف معنی داری در سطح ۵ درصد بین خاک این دو منطقه داشته است. در مجموع بین میزان ترسیب کربن کل (پوشش گیاهی و خاک) در دو منطقه قرق و تحت چرا اختلاف معنی داری مشاهده شده است. چنانچه از گونه های با بافت چوبی برای گسترش پوشش گیاهی در منطقه استفاده شود، می توان توان ترسیب کربن را در منطقه بهبود بخشید.

ترسیب کربن, آویشن (Thymus serpyllum L.), بهشهر