یوسف همتی - کارشناس ارشد جغرافیا و دفاع مقدس، دانشگاه لرستان، لرستان، ایران.
علی امیری - استادیار جغرافیای سیاسی، دانشگاه لرستان، لرستان، ایران.
حامد عباسی - استادیار جغرافیای و برنامه ریزی شهری، دانشگاه لرستان، لرستان، ایران.

یکی از جنگ هایی که در تاریخ ایران رخ داده است، حمله سراسری و گسترده کشور همسایه، عراق، به خاک آن است که از سال ۱۳۵۹ تا ۱۳۶۷ طول کشید. در این دوره که در منابع ایران تحت عنوان دوران دفاع مقدس از آن یاد می شود، عملیات های آفندی و پدافندی فراوانی در نوار مرزی غرب ایران که در قالب سه جبهه شمالی، میانی و جنوبی قابل تقسیم بندی است، شکل گرفت. در جبهه جنوبی که از جنوب مهران تا آبادن و راس البیشه گسترش دارد، مهمترین و سرنوشت سازترین عملیات های طرفین جنگ رخ داد. از آنجا که شرایط هیدرولوژیکی و ژئوموفولوژیکی این جبهه به گونه ای است که امکان استفاده از تاکتیک آب یا جنگ هیدرولیک در آن وجود دارد، مساله پژوهشی بررسی تاثیر آب های سطحی بر عملیات های انجام شده شکل گرفت. نحوه گردآوری اطلاعات این تحقیق با توجه به ماهیت آن شکل گرفته است. یعنی با توجه به ماهیت تاریخی آن، با روش کتابخانه ای و اسنادی اطلاعات گردآوری شده است. اطلاعات به دست آمده نیز به صورت توصیفی- تحلیلی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. بررسی ها نشان می دهد که آب های سطحی اعم از رودها، هورها و کانال های آب و آب بندها و سدها در تمام مراحل عملیات های آفندی اعم از طرح ریزی، اجرا و پشتیبانی و مخصوصا عملیات های پدافندی دارای نقش تاثیرگذار و سرنوشت سازی بوده اند و همچنین در هر عملیات چند اصل از اصول نه گانه جنگ را تحت تاثیر قرار داده اند.

جنگ, آب سطحی, عملیات نظامی, دفاع مقدس, جبهه جنوبی