پیمان قدمی - مدیر گروه رشته معماری موسسه آموزش عالی ماد سنندج
رضوان مرادی مطلق - دانشجو کارشناسی ارشد، رشته معماری موسسه آموزش عالی ماد سنندج

در دهه های اخیر توسعه عمودی شهرها ناشی از محدودیت زمین شهری و به تبع آن کمبود فضاهای باز و سبز کافی در شهرها در کنار تغییرات حاصل شده در ساختار اجتماعی کشور سبب توجه برنامه ریزان و طراحان شهری به تامین فضای سبز و فضای عمومی مورد نیاز شهرها گردید. به عنوان راه حلی شتاب زده، الگوی پارک های غربی با تصور پاسخگویی به هر سه نیاز، به عنوان الگوی غالب طراحی فضاهای سبز عمومی شهری مورد استفاده قرار گرفت. در این شتاب، باغ ایرانی که همواره در طول تاریخ ایران به عنوان الگوی رایج منظرسازی مورد استفاده قرار می گرفته و پژوهش های بسیاری در ابعاد گوناگون زیبایی شناختی، روان شناسی، معنایی و پایداری آن ها انجام گردیده است، زیر سایه پارک های غربی قرار گرفت. تحقیق پیش رو با هدف پاسخگویی به این سوال مطرح می شود که چگونه می توان از الگوی باغ ایرانی به جای پارک های غربی جهت تامین فضاهای سبز عمومی شهری استفاده نمود؟ این هدف با بررسی ویژگی ها و معیارهای فضاهای عمومی و مقایسه تطبیقی آن ها با خصوصیات کالبدی و فعالیتی باغ ایرانی محقق خواهد شد. تحقیق در گام نخست به شیوه تحلیلی به بررسی میزان پاسخگویی الگوی پارک های غربی به شرایط اجتماعی، اقتصادی و اقلیمی ایران خواهد پرداخت. سپس به دلیل نیاز به بررسی علمی قابلیت کاربست ویژگی های فضاهای شهری در باغ ایرانی از تکنیک فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) استفاده خواهد شد. نتیجه آنکه الگوی باغ ایرانی، با پذیرش تغییرات کالبدی و فعالیت های اجتماعی متناسب آن، می تواند جایگزین مناسبی برای پارک های غربی به عنوان فضای سبز عمومی شهری باشد تا از این طریق هم به اهداف فضاهای عمومی شهری پاسخ داده شود و هم با اعطای کارکرد و فعالیت مجدد به الگوی باغ های ایرانی گامی درخور جهت معاصر سازی و احیای آن برداشته شود.

الگوی باغ ایرانی، الگوی پارک، فضای عمومی شهری، اجتماع پذیر