سید مصطفی عاصی - استاد و رئیس پژوهشکده زبان شناسی، گروه زبان شناسی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران
فرزانه بختیاری - دانشجوی دکترای زبان شناسی، گروه زبان شناسی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی، تهران، ایران
ارسلان گلفام - دانشیار زبان شناسی، مدیر گروه زبان شناسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
شهین نعمت زاده - رئیس انجمن زبان شناسی ایران؛ تهران، ایران

پروتکل میپفو، روشی استاندارد، نظام مند و صریح است که برای شناسایی استعاره های سطح زبان طراحی شده است. به سبب انعطاف پذیری و ساده بودن کاربرد آن، افزون بر زبان انگلیسی، زبان های دیگر نیز با اعمال تغییراتی، آن را در پژوهش های خود به کار برده اند. هدف اصلی این مقاله، بررسی کارایی این پروتکل برای شناسائی استعاره های زبانی فارسی و ارائه الگویی برای برچسب دهی واژگان مرتبط با استعاره در پیکره های زبان فارسی است. هدف دیگر، تحلیل آماری و مفهومی استعاره های زبانی است که در نتیجه اعمال پروتکل میپفو بر داده های پژوهش (دو مجموعه داده از کلاس های درس زبان فارسی اول ابتدائی (۵۸۸۶ واژه) و دوم ابتدایی (۴۶۳۰ واژه) به دست آمده است. در اعمال پروتکل میپفو بر داده های زبان فارسی با توجه به تفاوت های زبان فارسی با زبان انگلیسی چالش هایی در پیوند با چگونگی توکن بندی عناصر مانند فعل های مرکب، فعل های پیشوندی، واژه های مرکب، اسم های خاص، عبارت های چندواژه ای و واژه بست های فارسی وجود داشت. بر مبنای تحلیل آماری داده های برچسب دهی شده، میزان کاربرد استعاره در کل داده های گفتمان آموزشی حدود ۱.۲% است و بیشتر این استعاره ها، بر مبنای دسته بندی که در میپفو از انواع استعاره ها ارائه شده، استعاره غیر مستقیم هستند. فراوانی کاربرد استعاره ها در گفتمان کلاس زبان فارسی پایه دوم، بیشتر از فراوانی کاربرد آن ها در گفتمان کلاس زبان فارسی پایه اول است. واژه هایی که بر مبنای پروتکل میپفو برچسب استعاره دریافت کرده بودند، بر مبنای نظریه استعاره مفهومی تحلیل شدند و چهار استعاره مفهومی کلی استخراج شد: [حروف الفبا اشکال هندسی/اجسام هستند]، [کودک موجود غیر انسانی است]، [کتاب/جمله/واژه ظرف است]، [تصویر انسان است].

روش میپ, روش شناسائی استعاره میپفو, برچسب دهی استعاره, گروه پرگلجاز, گفتمان آموزشی, نظریه استعاره مفهومی, استعاره مفهومی