صادق بختیاری - عضو هیات علمی دانشکده اقتصاد- دانشگاه اصفهان
بهنام سالم - دانشجوی دکترای رشته اقتصاد- دانشگاه اصفهان

در این مقاله آثار آزادسازی تجاری بر صادرات و واردات زیربخشهای صنعتی ایران بررسی می شود. هدف مقاله حاضر برآورد کشش جانشینی کالاهای صنعتی ایران در بازارهای جهانی است، همچنین تاثیر کلی آزادسازی با استفاده از متغیر مجازی بر صادرات و واردات نیز برآورد می شود. در تخمین صادرات، مشخص می شود که تعرفه متوسط بر صادرات اثر ندارد اما افزایش موجودی، سرانه سرمایه صادرات را کاهش می دهد. کشش صادرات به آزادسازی ۳۶/۱ است. نکته مهم اینکه کشش صادرات به نرخ ارز موثر واقعی، در مجموع کمتر از یک است. کششهای جانشین  بجز در بخش ۳۷، نیز همگی کوچکتر از یک هستند. بالاترین صادرات مربوط به بخش ۳۲، ۳۶،۳۱،۳۷ و ۳۵ است و بخش ۳۳ کمترین میزان صادرات را دارد. در تخمین واردات، مشخص می شود که تعرفه ضریب ۴۳/۲ درصدی اثر مهمی در کاهش صادرات دارد. جالب توجه اینکه اثر آزادسازی کلی بر روی واردات منفی و نتایج مربوط به کششهای جانشین مختلط است. در صنایع ۳۲،۳۱،۳۴ و ۳۵ کشش جانشینی معنی دار نیست. در صنایع ۳۸،۳۳،۳۶ و ۳۹ کشش جانشین منفی ولی در بخش ۳۷ کشش جانشینی مثبت است. بطور کلی اثر آزادسازی کلی روی صادرات بیشتر از واردات است. در نهایت نتایج مطالعه نشان می دهد که آزادسازی، بهره وری را افزایش می دهد و در همان حال کاهش انباشت سرمایه به کاهش صادرات و افزایش واردات نیز منجر می شود و نشان دهنده این مطلب است که ایران مطابق نظریه هکچر- اوهلین در کالاهای کاربر مزیت دارد.

ایران, آزادسازی تجاری, جهانی شدن, بخش صنعت, بهره وری, اقتصادسنجی, تعرفه متوسط, نرخ ارز موثر واقعی, روش موجودی دائمی, رگرسیون به ظاهر نامرتبط کالاهای کاربر