محمود ختایی - عضو هیات علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی
سمیه شاه حسینی - کارشناس ارشد اقتصاد- دانشگاه علامه طباطبائی
سید حامد مولانا - کارشناس ارشد اقتصاد- دانشگاه علامه طباطبائی

در این مقاله تاثیر تغییرات درآمدهای نفتی بر نرخ ارز حقیقی در اقتصاد ایران مورد بررسی قرار گرفته است. به همین منظور با استفاده از یک الگوی ساده همزمان  اقتصاد کلان و کاربرد روش تخمین حداقل مربعات سه مرحله ای برای دوره ۱۳۸۲-۱۳۴۴ برآوردها انجام و شبیه سازی صورت گرفته است. نتایج حاصل از شبیه سازی نشان می دهدکه چنانچه هیچگونه سیاستی از سوی دولت اتخاذ نگردد، افزایش درآمدهای نفتی درکوتاه مدت و بلند مدت موجب افزایش تولید ناخالص داخلی، افزایش حجم پول، افزایش سطح عمومی قیمتهای داخلی، کاهش در صادرات حقیقی غیرنفتی و افزایش  واردات حقیقی می شود. با توجه به نتایج حاصل از شبیه سازی می توان گفت که نرخ ارز اسمی در هر دو دوره کوتاه مدت و بلندمدت، با  افزایش درآمدهای نفتی ابتدا کاهش یافته و سپس روندی افزایشی را طی می کند و در نهایت به سطح تعادلی خود باز می گردد. همچنین در دوره کوتاه مدت، با کاهش (افزایش) نرخ ارز اسمی، شاهد کاهش (افزایش) نرخ ارز حقیقی خواهیم بود. اما از آنجا که با بروز شوک نفتی، سطح عمومی قیمتها افزایش می یابد، درصد کاهش (افزایش) نرخ ارز حقیقی از درصد کاهش (افزایش) نرخ ارز اسمی، بیشتر (کمتر) است. اما در دوره بلند مدت با افزایش درآمد های نفتی نرخ ارز حقیقی کاهش یافته و به سطحی پایین تر از سطح تعادلیاولیه قبل از افزایش درآمد های نفتی می رسد. 

ایران, درآمدهای نفتی, نرخ ارز حقیقی, تولید ناخالص حقیقی داخلی, سطح عمومی قیمتها, نرخ ارز اسمی