محمد حسین رضایی مقدم
خلیل ولی زاده کامران
هاشم رستم زاده
علی رضایی

خشکسالی، پدیده ای پیچیده با آثار متفاوت است. از این رو برای تعیین شدت و وسعت خشکسالی از شاخص ها استفاده می‎شود. در این پژوهش، ارزیابی کارایی داده های سنجنده‎ی MODIS، در برآورد خشکسالی از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۱ در حوضه‎ی آبریز دریاچه‎ی ارومیه مورد بررسی قرار گرفت. همچنین از داده های سنجنده‎ی MODIS ماهواره‎ی Terra و داده های ماهانه‎ی بارش استفاده شد. در این مطالعه شاخص های VCI و TCI مورد بررسی قرار گرفتند. برای به‎دست آوردن VCI از NDVI استفاده شد. NDVI از باندهای ۱۳ و ۱۶ به‎دست آمد. همچنین برای محاسبه‎ی TCI از دمای درخشایی حاصل از باند ۳۱ استفاده شد و نقشه های خشکسالی از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۱ برای این شاخص ها به دست آمد. چون نتایج این دو شاخص متفاوت بودند، برای تعیین کارایی این شاخص ها، از SPI استفاده شد و این شاخص در مقیاس زمانی سه‎ماهه در سال ۲۰۱۱ محاسبه شد. در ادامه مقادیر شاخص های VCI و TCI در سال ۲۰۱۱ از روی تصاویر استخراج و همبستگی پیرسون بین آنها انجام گرفت. ضریب همبستگی VCI با SPI برابر ۷/۰ و همبستگی TCI با SPI برابر ۲۵/۰ است. سطح معناداری نیز برای VCI قابل قبول بود. با توجه به نتایج، VCI و تصاویر MODIS می توانند جایگزین مناسبی برای شاخص های هواشناسی در برآورد خشکسالی باشند و با توجه به اینکه تصاویر ماهواره ای نسبت به روش های هواشناسی دارای مزایایی همچون تعداد نقاط نمونه برداری بیشتر، سطح پوشش وسیع تر، قدرت تفکیک زمانی بالاتر و هزینه کم تر هستند، استفاده از دانش سنجش از دور پیشنهاد می‎شود.

خشکسالی, سنجنده ی MODIS, شاخص SPI شاخص TCI, شاخص VCI