مهدی کلاهی - دانشجوی کارشناسی ارشد رشته سیستمهای اطلاعات جغرافیایی، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجا یی،تهرا ن
فرهاد حسینعلی - استادیار گروه مهندسی نقشه برداری، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، تهرا ن
مجتبی کریمائی طبرستانی - استادیار گروه مهندسی ژئوتکنیک و آب ، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، تهر ن

افزایش روزافزون جمعیت مشکالت متعددی را برای انسانها بوجود می آورد که یکی از اساسیترین آنها، بحث به خطرافتادن امنیت غذایی مردم است. در راستای مدیریت منابع آب به عنوان مهمترین محدودکننده بخش کشاورزی که تامین کننده اصلی نیاز غذایی م یباشد، اقدامات متعددی انجام شده است که یکی از آنها توجه به میزان آب مجازی محصوالت کشاورزی مییاشد. بر این اساس هدف از تحقیق حاضر، تعیین الگوی بهینه کشت بر اساس مفهوم آب مجازی در منطقه دشت عمرانی شهرستان گناباد است. مطالعه حاضر بر روی شش محصول عمده این دشت شامل گندم، جو، ارزن، یونجه، پنبه و پسته انجام شد و با بهره گیری از روش برنامه ریزی خطی و تعیین تابع هدف به صورت حداقل سازی مصرف آب مجازی و در نظر گرفتن محدودیتهای آب، خاک و نیاز و عرف منطقه برای کشت هر محصول، الگوی کشت بهینهای شناسایی شد . بر اساس یافته های تحقیق به نظر میرسد اگر بخواهیم مصرف آب کاهش یابد باید در الگوی کشت جاری دشت تغییرات مهمی ایجاد شود. به این صورت که کشت پسته به دلیل اهمیت اقتصادی باال و گندم و جو به دلیل استراتژیک بودن این محصولات ادامه یابد یا به طور خاص، باید سطح زیر کشت پسته با ۴۹درصد کاهش به ۲۵۰هکتار و سطح زیر کشت جو با ۴۱درصد کاهش به ۲۰۰هکتار و سطح زیر کشت گندم با ۹۰ درصد افزایش به ۲۵۰ هکتار برسد. همچنین به جای ارزن، یونجه و پنبه که برای تولید، نیازمند مصرف آب مجازی زیادی هستند، از محصولات پیشنهادی جدیدی همچون انار، ذرت علوفه ای و سورگوم استفاده شود.

الگوی کشت، بهینه سازی، آب مجازی، دشت عمرانی گناباد