حسین دهقانی سانیج - دانشیار ، موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی ، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
ابراهیم اسعدی اسکویی - استادیار پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو، تهران، ایران
افروز تقی زاده قصاب - دانشجوی دکتری، گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان، ایران

تعیین آب مصرفی کشاورزی به عنوان بخش مصرف کننده اصلی منابع آبی کشور به منظور برنامه ریزی و مدیریت مصرف منابع و برقراری امنیت غذایی، امنیت آبی و بهبود معیشت جمعیت رو به افزایش، از اهمیت بسیاری برخوردار است. آب مصرفی یا تبخیر و تعرق واقعی، بخشی از آب کاربردی و یا تحویلی به بخش کشاورزی است که از دسترس خارج می شود و امکان استفاده مجدد از آن نیست. تخمین توزیع مکانی تبخیر و تعرق واقعی (ETa) بر اساس داده های ماهواره ایی معتبر یک رویکرد نوین در برنامه ریزی و تعیین بیلان آب می باشد. در مطالعه حاضر از روش شناسی معرفی شده توسط سازمان خواربار جهانی (فائو) که در پایگاه اطلاعاتی WaPOR ارائه شده است مقادیر تبخیر، تعرق و تبخیر واقعی در سطح کشور و کاربری های زراعت، باغ و دیم استخراج شد. نتایج نشان داد بیشترین تبخیر و تعرق واقعی نزدیک به ۲۵۰۰ میلی متر در سواحل شمالی و دریاچه ارومیه رخ میدهد. نتایج نشان داد، در یک دوره ۱۲ ساله متوسط مقدار تبخیر و تعرق واقعی در اراضی آبی باغ برابر با ۳۰/۲۹۹ میلی متر و در اراضی آبی زراعت ۵۲/۳۰۱ میلی متر بوده است. بر همین اساس میزان تبخیر و تعرق واقعی اراضی آبی در مقیاس کشوری و برای سال ۹۸-۱۳۹۷، برابر با ۸۴/۲۸ میلیارد مترمکعب تعیین گردید که به تفکیک زراعت و باغ برابر با ۷۸/۲۰ و ۰۶/۸ میلیارد مترمکعب می باشد. همچنین، ۱/۷۲ درصد از این مقدار به تعرق و ۹/۲۷ درصد دیگر به تبخیر تعلق دارد.

آب مصرفی کشاورزی, سنجش از دور, مدیریت آب