سعید نیسی - گروه علوم دامی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، خوزستان، ایران.
هدایت اله روشنفکر - گروه علوم دامی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، خوزستان، ایران
جمال فیاضی - گروه علوم دامی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، خوزستان، ایران.
مرتضی ممویی - گروه علوم دامی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، خوزستان، ایران.

از مهم ترین صفات در دام های اهلی که به لحاظ اقتصادی اهمیت فراوانی دارند، صفات مرتبط با رشد می­باشند رشد یک خصوصیت ضروری سیستم های بیولوژیکی و یک افزایش در اندازه بدن به ازاء واحد زمان است که به صورت ترکیبی از اثرات ژنتیکی و محیطی توصیف می­شود. لذا پژوهش حاضر به منظور تخمین پارامترهای ژنتیکی متغیرهای منحنی رشد گوسفند زندی با استفاده از مدل های حیوانی مناسب انجام گرفت. پارامترهای منحنی رشد مورد بررسی شامل وزن بلوغ مجانبی (A)، نرخ رشد (B) و نرخ بلوغ (K) بودند. به منظور بررسی اثرات ثابت و برآورد پارامترهای منحنی رشد از رویه NLIN نرم افزار SAS استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده­ها با استفاده از شش مدل حیوانی و روش­ آماری حداکثر درستنمایی محدود شده (REML) با نرم­افزار Wombat و روش بیزی مبتنی بر تکنیک نمونه­گیری گیبس با نرم­افزار MTGSAM انجام گرفت. وراثت­پذیری مستقیم برآورد شده با استفاده از روش REML و بیزی برای پارامتر وزن بلوغ مجانبی ۰۶۴/۰ و ۱۴/۰، نرخ رشد ۱۷/۰ و ۱۶/۰، نرخ بلوغ ۱۶/۰ و ۱۸/۰ به ترتیب برآورد شد. وراثت­پذیری مادری پارامترهای منحنی رشد در دامنه ۰۰۶/۰ تا ۰۸/۰ و نسبت واریانس محیطی به فنوتیپی در محدوده ۰۳/۰ تا ۰۵/۰ بود. همبستگی ژنتیکی مستقیم بین پارامترهای منحنی رشد۳۲۳/۰، ۴۲۹/۰- و ۸۰۳/۰ به ترتیب برای A-B،  B-Kو A-K بدست آمد.  به طور کلی برآورد پارامترهای منحنی رشد می تواند در طراحی برنامه ها و استراتژی های انتخاب در این نژاد زندی استفاده شود. در مطالعه حاضر برآورد وراثت پذیری پایین پارامترهای A، B و K می تواند به دلیل واریانس فنوتیپی بالا و تنوع شرایط محیطی ارتباط داشته باشد. با توجه به این موضوع می­توان گفت عوامل محیطی می­توانند به شدت پتانسیل ژنتیکی رشد دام را محدود کنند. بنابراین بهبود شرایط محیطی و بکارگیری استراتژی­های بهینه مدیریتی در رسیدن به منحنی رشد مطلوب بسیار حائز اهمیت می باشد.

حداکثر درستنمایی محدود شده, روش بیزی, نرخ رشد, وراثت پذیری, همبستگی