فرهاد بنی زمان لاری - دانش آموخته کارشناسی ارشد مدیریت در سوانح طبیعی،کارشناس شرکت مهندسا
مقصود پوریاری - دانش آموخته کارشناسی ارشد راه و ترابری، عضو هیئت علمی پژوهشکده حمل و ن

بررسی سوانح طبیعی گذشته در کشور نشان می دهد که هر بار سانحه ای رخ می دهد، هزینه های مالی و اقتصادی هنگفت تر از گذشته صرف بازسازی و باز آوری کلیه زیرساختها، شریانهای حیاتی و جبران کلیه خسارت های به بار آمده می شود. وجود چنین نارسایی، بیشتر از اینکه ضعف عملیات مهندسی و مدیریتی را آشکر سازد نبود عنصر بهبودی پیوسته در سامانه مدیریت سانحه و بحران به دلیل نبودن یک نظام مستندسازی را نشانه می رود. مستندسازی سانحه، یکی از عناصر ضمنی چرخه مدیریت سانحه و بحران است که کلیه کارها و فرآیندهای مهندسی و مدیریتی را پوشش می دهد. مستنداتی که به صورت حرفه ای و چارچوب گرا تهیه شده باشند، برای تحلیل عوامل تشدید سانحه تحت تاثیر نارساییهای مدیریتی، فردی و سیاستگذاری ها مورد استفاده قرار می گیرند. بنابراین خروجی های یک مستندسازی مطلوب، ابزار مناسبی جهت انتقال آموزه های گذشته به عوامل سازمانی دخیل در مدیریت سانحه به منظور پرهیز از بروز و تکرار نارسایی های گذشته است. سامانه حمل و نقل زمینی به عنوان یک شریان حیاتی مهم، همواره دستخوش تکرار خسار تهای ناشی از سیل می باشد. این مقاله حاصل انجام یک پروژه پژوهشی کاربردی در حوزه وزارت راه و شهرسازی با هدف تدوین دستورالعملی کاربردی جهت مستندسازی رویداد ها و فعالیتهای مهندسی و مدیریتی صورت گرفته در طول چهار مرحله پیشگیری آمادگی، پاسخ و بازسازی است. روش شناسی تدوین دستورالعمل بر اساس تهیه گزارش شناخت از سطح مستندسازی در وزارت راه و شهرسازی و انجام مطالعه تطبیقی در زمینه مستندسازی سانحه در دیگر کشورها تعیین شد. در نهایت خروجی های اولیه بر اساس نقطه نظرات اصلاحی کارفرما و بهره برداران طرح اصلاح شدند. به منظور اعتبارسنجی به دستورالعمل پیشنهادی، داده و اطلاعات گردآوری شده از سوانح سیل گذشته در حوزه حمل و نقل ریلی و جاده ای در چهار مورد مطالعاتی بر اساس دستورالعمل تدوین شده مستند شده و در بانک اطلاعاتی که برای این منظور طراحی شده بود ذخیره شدند.

چرخه مدیریت بحران ، سامانه مستندسازی ، بهبودی پیوسته