مائده لطفی پور - نویسنده
کرامت اله ایزدپناه - نویسنده
سیدعلی اکبر بهجت نیا - مسئول مکاتبه

ویروس های عامل زردی و کوتولگی حبوبات از جمله نانوویروس ها هر ساله سبب کاهش محصول در انواع حبوبات بخصوص باقلا می شوند. مهمترین ویروس خسارت زای این گروه، ویروس زردی بافت مرده ی باقلا (FBNYV) است. بمنظور ردیابی مولکولی نانوویروس ها در ایران، از مزارع باقلا و لوبیا بترتیب در استان های فارس و خوزستان در سال های ۱۳۹۴-۱۳۹۳ نمونه برداری شد. در مورد نمونه های انتخابی استخراج دی ان ا، تکثیر ژنوم با آغازگرهای نانوویروس ها، همسانه سازی و تعیین ترادف انجام شد. چهار قطعه ی ژنوم شامل DNA-R، DNA-M، DNA-U۱ و DNA-U۲ تکثیر و تعیین ترادف شدند. نتایج تعیین ترادف نشان داد که این قطعات مربوط به ویروس کوتولگی بافت مرده ی باقلا (Faba bean necrotic stunt virus, FBNSV) می باشند. این اولین گزارش از وقوع این ویروس در ایران است. مقایسه ترادف ژنوم قطعات فوق الذکر با قطعات مشابه جدایه‎های FBNSV و نانوویروس های موجود در بانک ژن نشان داد که جدایه های باقلا و لوبیای FBNSV در ایران بیشترین شباهت را با جدایه های این ویروس از کشور آذربایجان دارند. مطالعات تبارزایی نشان داد که FBNSV به FBNYV وMilk vetch dwarf virus (MDV)  در مقایسه با Subterranean clover stunt virus نزدیک تر می باشد. در دندروگرام‎های رسم شده برای قطعات DNA-R و DNA-U۲، FBNSV بیشترین نزدیکی را با FBNYV نشان داد، در حالیکه در دندروگرام های قطعات DNA-M و DNA-U۱، FBNSV به ترتیب به MDV و ویروس برگ زرد باقلا (FBYLV)  نزدیک تر بود. در تمام موارد جدایه های FBNSV از کشورهای آذربایجان، اتیوپی، مراکش و ایران یک گروه مجزا از FBNYV را تشکیل دادند. بنظر می رسد FBNSV و FBNYV دو گونه مجزا از نانوویروس ها باشند.

باقلا, حبوبات, کوتولگی, لوبیا, ویروس زردی بافت مرده ی باقلا