علی اکبر پوری رحیم - مدرس دانشگاه جامع امام حسین (ع)_ دانشکده و پژوهشکده پدافند غیرعامل
حسین نظری
سید محمدرضا سید طالبی
علی اکبر جوانمردی - دانشجویان کارشناسی ارشد پدافند غیرعامل_ دانشگاه صنعتی مالک اشتر_ مجت

تعداد قناتهای ایران بالغ بر 5000 رشته برآورد شده و جالب توجه آن است که این قناتهای متعدد ، طویل و حساس از لحاظ جهت و شیب با وسایل بسیار ابتدایی حفر شده اند. قدیمی ترین آثار و قنات که در دنیا کشف شده و باستان شناسان ردیابی و کاوش کرده اند ناحیه ای در شمال ایران است که قدمت آن به حدود سه هزار سال قبل یعنی دوره ورود آریایی ها می رسد. در دوره معاصر و ابتدای قرن سیزدهم هجری احداث اولین تونلهای راه و راه آهن در دستور کار دولت ایران قرار گرفت. بر اساس برنامه های پنج ساله و بالاخص چشم انداز بیست ساله برنامه های توسعه کشور ، نیاز به ساختارهای زیر بنایی در کشور بیش از پیش تجلی می کند. با توجه به شرایط اقشلیمی و جغرافیایی کشور و توسعه و گسترش شهرها و مراکز صنعتی ، تونل و فضاهای زیر زیمینی برای استفاده های حمل و نقل داخل و خارج از شهر ، انتقال آب و فاضلاب ، لوله رانی بذئن حفاری سطحی برای انتقال مواد سوختنی و انرژی از قبیل نفت و گاز ، احداث فضاهای زیرزمینی استراتژیکی و دفاعی ، تولید برق ، ایستگاههای مترو و پارکینگ به طور فزاینده ای در حال مطالعه ، ساخت و یا بهره برداری هستند. عوامل زمین شناسی و اقتصادی و نبود فناوی مناسب در گذشته از جمله موانع توسعه فضاهای زیر زمینی بوده است. با توجه به توسعه علم و فناوری در مطالعات زمین شناسی و مهندسی ژئوتکنین و آشنایی بهتر و بیشتر با شرایط زمین و ساخت و گسترش تجهیزات ساخت و بهره برداری تونلها باعث شده است که رویکرد به این ساختار زیر زمینی بیشتر شود. اغلب شهرهای بزرگ توانایی و گنجایش حمل و نقل روی سطحی را نداشته و در نتیجه به سیستمهای زیر زمینی از قبیل مترو روی آورده و بدون دست خوردگی در سطح زمین ، با احداث خطوط متعدد مترو شبکه وسیعی از حمل و نقل را ایجاد نموده اند. مقاله حاضر که نتیجه مطالعه ی گروهی جمعی از دانشجویان کارشناسی ارشد پدافند غیر عامل دانشگاه صنعتی مالک اشتر ، مجتمع آزمایش و پدافند غیر عامل می باشد ضمن مطالعهی موردی تونل قمرود به بررسی ویژگی ها و کترکردهای آن در شرایط بحران می پردازد.