سید مهدی الوانی

سیستمهای متخصص، سیستمهایی هستند که با بهره گیری از کامپیوترها و برنامه های هوش مصنوعی دانش تخصصی را در خود ذخیره می کنند و آرام آرام می روند تا پا در جای متخصصان باریک اندیش بگذارند. در این مقاله کوشش شده است تا خواننده را با این سیستمها و چگونگی طراحی و ساختشان آشنا کنیم و مشکلات و نارساییهای آنها را به اختصار بیان داریم. امروزه کامپیوترها در زمینه های بسیاری از جهت سرعت و دقت از انسانها پیشی گرفته اند، آنها میتوانند مسائل ساده و تکراری را بسرعت و با حوصله حل کنند، محاسبات پیچیده را انجام دهند و حتی به بازیهای پیچیده ای چون شطرنج در برابر انسان بپردازند؛ اما در زمینه های باریک تخصصی هنوز متخصصان از کامپیوترها جلوترند اگر چه از نظر سرعت و دقت به پای آنها نمی رسند؛ اما در حل مسائل پیچیده بر آنها مقدم هستند. طراحی سیستمهای متخصص تلاشی است برای آنکه کامپیوتر را در قلمرو تخصص های باریک نیز وارد کنیم و آنها را بتدریج همچون انسانهای متخصص به بازار کار آوریم. نمودار صفحه بعد جایگاه کامپیوتر، سیستمهای متخصص و متخصصان را نشان می دهد. البته همه افراد متخصص یکسان و یکنواخت عمل نمی کنند، ولی به طور کلی می توان در مقام مقایسه و در حال حاضر این رابطه را بین انسان متخصص و سیستمهای متخصص و کامپیوتر مشاهده کرد.