مهدی تقوی
علیرضا صنیع دانش

هدف این مقاله مشخص کردن دلایل نوسان حجم فعالیتهای دولت در ایران و یافتن عامل یا عواملی است که بر تغییر حجم فعالیتهای دولت بیشترین اثر را داشته است. فرضیه اصلی مقاله این است که "نوسان درآمد نفت در اقتصاد ایران، نوسان بودجه عمومی دولت و اجزای آن را در دوره ۱۳۷۰-۱۳۵۰ توضیح می دهد. برای اثبات این فرضیه، ابتدا عملکرد دولت در اقتصاد این دوره و پس از آن شاخصهای مناسب برای سنجش اندازه دولت بررسی می شود. در قسمت سوم مقاله، علل افزایش حجم فعالیتهای دولت مورد مطالعه قرار می گیرد. هزینه هر یک از امور چهارگانه بودجه عمومی به عنوان تابعی از درآمد نفت و هر یک از وظایف، تابعی از این درآمد فرض می شود و با آزمون رگرسیون مقدار وابستگی وظایف به درآمد نفت اندازه گیری می شود. توابع مورد استفاده برای آزمون، توابع لگاریتمی است، بنابراین، ضرایب، کشش متغیر مستقل نسبت به متغیر وابسته را نشان می دهد. محاسبات، فرضیه اصلی مقاله را تایید می کند. در خاتمه، نتیجه گیری می شود که چون درآمد نفت، متغیری نیست که کاملا در اختیار دولت باشد، نوسانهای بودجه دولت تحت تاثیر متغیری قرار دارد که خارج از کنترل آن است. بنابراین، دولت برای کاهش بار مالی خود باید از حجم فعالیتهای خود بکاهد.