مسلم باشتنی - دانشگاه فردوسی مشهد
عباس علی ناصریان
رضا ولی زاده - دانشگاه فردوسی مشهد
حسن عاقل - دانشگاه فردوسی مشهد

به منظور بررسی اثر تزریق شیردانی روغن تخم پنبه، گلوکز یا مخلوطی از هر دو بر تولید و ترکیبات شیر، از ۴ راس بز شیرده سانن با میانگین تولید شیر ۴ به صورت چرخشی استفاده شد . بزها با یک × ۱۳۹ روز در قالب یک طرح مربع لاتین ۴ ± ۱ کیلوگرم و ۴ /۶ ± ۰/ و روزهای شیردهی به ترتیب ۶۴ جیره پایه حاوی ۴۰ درصد یونجه خشک و ۶۰ درصد کنسانتره تغذیه شدند. بنابراین علاوه بر جیره پایه تیمارهای آزمایشی(که به جیره پایه افزوده شد ) ۵۰ گرم گلوکز و ۲۴ گرم روغن تخم پنبه . - ۱۰۰ گرم گلوکز و ۴ - ۴۸ گرم روغن تخم پنبه، ۳ - عبارت بودند از تزریق شیردانی : ۱- آب ( شاهد )، ۲ آزمایش شامل دو هفته عادت پذیری به جیره پایه و ۴ دوره ۷ روزه برای تزریق مواد فوق بود. تزریق روغن تخم پنبه و یا گلوکز اثری بر مصرف خوراک روزانه و قابلیت هضم ماده خشک، ماده آلی، پروتئین خام، دیواره سلولی و دیواره سلولی بدون همی سلولز نداشت. مواد تزریق شده، گلوکز و نیتروژن اوره ای پلاسما را تحت تاثیر قرار ندادند، فقط استفاده از روغن تخم پنبه باعث افزایش معنی دار سطح کلسترول و تری گلیسرید پلاسما گردید . تولید شیر روزانه، درصد و تولید پروتئین کل، لاکتوز، کازئین، نیتروژن غیر پروتئینی و پروتئین آب پنیر تحت تاثیر تیمارهای آزمایشی قرار نگرفتند . تزریق روغن تخم پنبه به تنهایی یا همراه گلوکز درصد چربی شیر را افزایش معنی دار داد. به طورکلی می توان نتیجه گرفت که در اواسط شیر دهی بزها، تامین انرژی بیشتر به صورت روغن و یا گلوکز در شیردان اثری بر عملکرد حیوان نداشته و فقط تزریق روغن تخم پنبه توانست درصد چربی شیر را ب ه ط ور معنی داری افزایش دهد.

روغن تخم پنبه, گلوکز, بز شیرده, تزریق شیردانی