ناصر پنجه که - مسئول مکاتبه
امیر صابریان - نویسنده
همایون افشاری آزاد - نویسنده
محمد سالاری - نویسنده

بسیاری از جدایه های spp.Trichoderma وBacillus subtilis از عوامل کنترل کننده طبیعی تعداد زیادی از عوامل بیماریزای قارچی و باکتریایی گیاهان می باشند. جدایه های Trichoderma و Bacillus subtilis از خاک ریزوسفر گیاهان کلزای آلوده و سالم، و عامل ساق سیاه کلزا از قسمت های مختلف کلزاهای آلوده و خاک ریزوسفر گیاهان کلزای آلوده به این بیماری جداسازی شد. بررسی آثار آنتاگونیستی این جدایه ها با استفاده از روش کشت متقابل  (Dual culture)صورت گرفت. در آزمایش های گلخانه ای تاثیر جدایه های آنتاگونیست در کنترل بیماری به دو روش تیمار بذر کلزا و تیمار اندام های هوایی کلزا بررسی شد. در مجموع ۲۰ جدایه از قارچ  Phoma lingam، ۱۵ جدایه از تریکودرما و ۱۷ جدایه ازB. subtilis جداسازی گردید. جدایه های باکتریایی BE۳، B۳۱، B۶۶، B۶۷، B۶۸، B۶۹ و B۷۰ و جدایه های تریکودرمایی Tr.۲۹۰۱، Tr.۲۹۰۳، Tr.۲۹۰۴، Tr.۲۹۱۰ وTr.۲۹۱۳ دارای خواص آنتاگونیستی روی بیمار گر بودند. نتایج آزمایش های گلخانه ای نشان داد که در روش تیمار بذر کلزا، جدایه های باکتریایی B۷۰ وB۶۷، و جدایه های تریکودرمایی Tr.۲۹۱۰ و Tr.۲۹۰۱ به ترتیب ۳/۴۳، ۸۰، ۶/۱۶ و ۶/۵۶ درصد بیماری را کاهش دادند. در تیمار اندام های هوایی کلزا با جدایه های باکتریایی هیچ گونه کاهش بیماری دیده نشد. با این روش جدایه های Tr.۲۹۱۰ و Tr.۲۹۰۱ به ترتیب ۶۰ و ۶/۷۶ درصد بیماری را کاهش دادند. جدایه های باکتریایی B۷۰ و B۶۷از گونه B. subtilis تشخیص داده شدند. گونه تریکودرما مشخص نگردید.

آثار آنتاگونیستی, عوامل آنتاگونیست, ریزوسفر, تیمار بذر, تیمار اندام های هوایی