الهام روستایی راد - دانش آموخته دکتری ادبیات عرفانی، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران
مریم حسینی - استاد دانشکده ادبیات دانشگاه الزهرا، تهران، ایران

تاریخ عرفان و تصوف نیز همچون دیگر تواریخ، ناگفته های بسیار دارد که تاکنون برملا نشده اند. شرح احوال و آثار عارفان بسیاری در کتاب های تذکره اولیا، و طبقات صوفیه ثبت شده و قابل دسترسی است، اما دستیابی به آراء و افکار عارفان گمنام که شاید با داشتن مقام و جایگاه ویژه در روزگار خود می زیستند، نیازی است مبرم که باید در جست وجوی آن به تذکره ها و متون کهن رجوع کرد. با توجه به دوران مهم اختلاط فرهنگی، سیاسی و ادبی دو کشور ایران و هند، و رفت و آمد صوفیان، شاعران و هنرمندان میان دو کشور، بخش قابل توجهی از سرمایه های فرهنگی به زبان فارسی در برخی آثار هندوان موجود است که شایسته توجه و تحقیق است. این پژوهش براساس کتاب حسنات العارفین داراشکوه شاهزاده هندی (م. ۱۰۶۹) به معرفی چند تن از عارفان نامدار که سخنان شطح آمیزی از آنان نقل شده می پردازد. عارفانی چون؛ خواجه علی رامیتنی، شیخ کبیر، شیخ حسین دهدهه، شیخ شرف الدین پانی پتهی، شیخ فرید شکرگنج که دارای شطحیات و یا کلامی عالی بودند

حسنات العارفین, شطح, عارفان شطح گو