زهرا ایزدی - استادیار گروه علوم و مهندسی باغبانی، مجتمع آموزش عالی نهاوند (ویژه دختران)، دانشگاه بوعلی سینا، همدان

به منظور بررسی اثر تنش کمآبی روی برخی از ویژگی های مورفولوژیک و بیوشیمیایی گیاه سیاهدانه (.Nigella sativa L)،آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در تابستان ۱۳۹۹ در مزرعهتحقیقاتی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی همدان انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل تنش کمآبی در چهارسطح (شامل آبیاری در حد ۱۰۰، ۸۰، ۶۰ و ۴۰ درصد ظرفیت زراعی) به عنوان عامل اصلی و چهار اکوتیپ سیاهدانه (شامل همدان، تهران، اراک و کردستان( به عنوان عامل فرعی بودند. ویژگیهایی مانند وزن تر و خشک گیاه، درصد اسانس و روغن،کلروفیل، پرولین و آنزیمهای کاتالاز و پراکسیداز اندازهگیری شدند. نتایج نشان داد که تنش کمآبی باعث کاهش وزن تر وخشک اندام هوایی در همه اکوتیپها شد. علاوه بر این، تحت تاثیر تنش کمآبی میزان پرولین و آنزیمهای آنتیاکسیدانافزایش نشان دادند. با این وجود شدت تغییرات این صفات در اکوتیپهای مورد مطالعه متفاوت بود و در اغلب موارد شدتکاهش صفات مختلف در اکوتیپ کردستان کمتر از سایر اکوتیپها بود. علاوه بر این، بیشترین درصد اسانس و روغن مربوطبه اکوتیپ کردستان بود. برهمکنش تنش کمآبی و اکوتیپ بر وزن تر گیاه، درصد اسانس و روغن، کلروفیلهای b و کل وآنزیم کاتالاز معنیدار بود. در مجموع اکوتیپ کردستان، به عنوان اکوتیپ متحمل جهت کشت در شرایط کمآبی به منظوراستحصال اسانس و روغن توصیه می شود.

اسانس، پرولین، درصد روغن، کلروفیل