زهرا حسین آبادی - School of Art and Architecture of Sistan and Baluchestan University
وحیده صائبی - Student of Art Research at the University of Sistan and Baluchestan

در روستایی مرزی و دورافتاده به نام آقداش از توابع شهرستان کلات نادری در استان خراسان رضوی، گلیمی ذهنی بافته می شود که روستاییان این منطقه آن را "پلاس" یا "پالاس ترکی" می نامند. بافتن این پلاس توسط زنان روستا با وجود ۱۷۰ دستگاه بافت فعال در روستایی با ۱۶۷ خانوار جمعیت، نشان دهنده فرهنگ زنده رایج در روستا است. با توجه به شهرت جهانی دست بافته های ایران و سبک های متفاوت بافت در مناطق گوناگون، شناسایی طرح ، نقش و معرفی تکنیک بافت این نوع دست بافته از ضرورت های تحقیق در این زمینه است. نقوش ذهنی همواره ارتباط مستقیم با فرهنگ خاستگاه داشته و از بین رفتن تدریجی آن ها از آسیب های امروزی تولید گلیم است. به این ترتیب، گردآوری و ثبت این نقوش بسیار اهمیت دارد.اما نقوش پلاس های روستای آقداش کدام­اند و در فرهنگ روستا چه معنا و مفهومی دارند؟ این تحقیق، با هدف یافتن ارتباط مفاهیم نقوش این گلیم با فرهنگ رایج در روستای آقداش صورت پذیرفته و با توجه به اهمیت تغییر سریع سبک زندگی و اهمیت بوم شناسی در سال های اخیر، مطالعات خرده فرهنگ ها و شناخت بوم های متفاوت در بستر فرهنگی مناطق، شناساندن گلیم آقداش از دیگر هدف های این پژوهش است. روش تحقیق، توصیفی تحلیلی است. اطلاعات پژوهش علاوه بر مطالعات اولیه کتابخانه ای از نتیجه گفت وگو با اهالی روستا و مشاهده فراهم شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که در بیشتر نقوش، از عناصر طبیعت روستا و حیوانات استفاده شده است که ارتباط مستقیم با زندگی مردم روستای آقداش دارد و شرایط اقلیمی و جغرافیایی منطقه و شکل­گرفتن یک خرده فرهنگ در گذشته، از عوامل محیطی استمرار بافت گلیم آقداش بوده است.  

: rug, Aqdash village, design and image of the rugs, culture, گلیم, روستای آقداش, طرح و نقش گلیم, فرهنگ