احمد کریمی - استادیار گروه کلام، دانشگاه قرآن و حدیث، قم، ایران
فیروز اصلانی - دانشجوی دکتری دانشگاه قرآن و حدیث، دانشگاه قرآن و حدیث، قم، ایران

تاریخ دریافت: ۲۹/۱۰/۱۳۹۹   |   تاریخ پذیرش: ۰۱/۰۳/۱۴۰۰ مفسران پنج دیدگاه عمده درباره مفهوم واژه­ "بیان " در آیه­ ۴ سوره­ الرحمن دارند. عده­ای از مفسران، بیان را به معنای قدرت تکلم، برخی به معنای بیان کردن همه­چیز، گروهی به معنای اسامی اشیاء و جنبندگان، تعدادی به معنای قدرت تعقل و عده­ای هم به معنای قرآن کریم می­دانند. با توجه به اختلافات موجود در معنای بیان و نبود پژوهش مستقل در این زمینه، این مقاله با روش تحلیلی- توصیفی، معنای درست بیان را در این آیه واکاوی می کند. طبق بررسی­های صورت گرفته در این نوشتار، نظر کسانی که بیان را به معنای تکلم می دانند، جامع و دقیق­تر به نظر می رسد؛ زیرا اولین معنایی که در سیاق آیات نخستین سوره­ الرحمن از این واژه­ به ذهن متبادر می شود، معنای تکلم است و در آیه چهارم سوره ابراهیم، تبیین به زبان نسبت داده شده است. از سوی دیگر خداوند متعال، قرآن را بیانی برای مردم (بیان للناس) می خواند و از آن­جایی که ماهیت قرآن در عصر نزول، جز ماهیت گفتاری و زبانی نبود، مشخص می شود که منظور از بیان، سخن گفتن است. از طرفی، معانی دیگری که مفسران برای بیان ذکر کرده اند، به نحوی به زبان و تکلم مرتبط هستند. کریمی، الف؛ اصلانی الوار، ف. (۱۴۰۰). دلالتسنجی واژه «البیان» در آیه "علمه البیان " بر نطق و تکلم انسان از نگاه مفسران فریقین، دوفصل نامه پژوهش های تفسیر تطبیقی. ۷ (۱۴)، ۲۹۱-۲۷۱. Doi: ۱۰.۲۲۰۹۱/PTT.۲۰۲۱.۶۱۲۱.۱۸۵۷.

البیان, الرحمن, نطق, تکلم, ادراک کلیات