محسن احمدی شاهرخت
همایون فرهنگ فر
مسلم باشتنی
عبدالاحد شادپرور
محمدکاظم اکبری

در این تحقیق به منظور برآورد پارامترهای ژنتیکی صفت تولید شیر در وعده های دوشش گاوهای استان خراسان رضوی از ۱۸۰۴۶۲ رکورد روزآزمون گاوهای هلشتاین شکم اول که طی سال های ۱۳۷۹ تا ۱۳۸۸ زایش داشتند، استفاده گردید. رکوردهای روزآزمون شیر با استفاده از یک مدل تابعیت تصادفی تجزیه و تحلیل ژنتیکی شد. در مدل آماری اثر ثابت گروه همزمان موقعیت جغرافیایی- گله- سال رکوردگیری- فصل تولید- کد اسپرم، متغیرهای همراه خطی درصد ژن هلشتاین و سن هنگام رکوردگیری گاو و اثرات تصادفی ژنتیکی افزایشی و محیط دائمی گاوها قرار داده شد. بیشترین مقدار واریانس ژنتیکی افزایشی شیر دوشش های صبح و شب در ماه هشتم (به ترتیب ۸۰۸/۰ و ۶۵۹/۰) و شیر دوشش ظهر در ماه دهم (۷۳۲/۰) شیردهی و کمترین مقدار واریانس ژنتیکی افزایشی و محیط دائمی شیر همه وعده های دوشش، در ماه دوم دوره شیردهی بود. واریانس محیط دائمی و باقیمانده به ترتیب در اواخر و اوایل شیردهی به نقطه اوج خود رسیدند. وراثت پذیری شیر دوشش صبح در ماه هشتم (۱۴۳/۰)، شیر دوشش ظهر در ماه نهم (۱۳۷/۰) و شیر دوشش شب در ماه هشتم و نهم (۱۳۹/۰) شیردهی به حداکثر رسید. کمترین مقادیر همبستگی ژنتیکی افزایشی در همه وعده های دوشش بین ماه اول و هشتم (۲۱۶/۰ تا ۲۸۵/۰) دوره شیردهی و بیشترین مقادیر آن بین ماه ششم و هفتم (۹۹۳/۰ تا ۹۹۶/۰) دوره شیردهی مشاهده شد. بیشترین مقادیر همبستگی محیط دائمی در همه وعده های دوشش بین ماه پنجم و ششم (۹۹۲/۰ تا ۹۹۳/۰) دوره شیردهی وکمترین آن بین ماه اول و دهم (۴۱۱/۰ تا ۴۴۵/۰) دوره شیردهی بود.

شیر روزآزمون, وعده های دوشش, تابعیت تصادفی