روزبه بالونژادنوری - استادیار پژوهشکده امور اقتصادی
امیرعلی فرهنگ - استادیار گروه اقتصاد دانشگاه پیام نور

در مطالعه حاضر به بررسی اثر شمول مالی بر کارایی مالی و پایداری مالی در دوره ۲۰۰۴-۲۰۱۸ برای کشورهای در حال توسعه با روش شاخص­سازی چند بعدی و روش تخمین گشتاورهای تعمیم یافته (GMM) دو مرحله­ای پرداخته شد. در بین مطالعات داخلی در خصوص ارتباط شمول مالی با کارایی و پایداری مالی تاکنون پژوهشی صورت نگرفته است و تحقیق حاضر اولین بررسی به حساب می­آید و در خارج از کشور نیز با توجه به جدید بودن موضوع، مطالعات مرتبط محدودی وجود دارد. دراین چارچوب نتایج پژوهش نشان داد که شمول مالی اثر مثبت و معنادار بر پایداری مالی و اثر منفی و معنادار بر کارایی مالی دارد. بر اساس شواهد تجربی پژوهش، پایداری مالی و شمول مالی می­تواند در قالب یک هدف­گذاری مشترک محقق شود. به بیان دیگر سیاست­گذاران ضمن حفظ پایداری سیستم مالی، می­توانند به اهدافی دست­یابند که در آن تعداد بیشتری از افراد از خدمات مالی بهره­مند شوند. در مقابل، یافته­ها نشان داد که اقدام­ها و برنامه­های توسعه دهنده شمول مالی می­تواند عوارض جانبی بصورت کاهش کارایی مالی داشته باشد. این امر ناشی از افزایش مشارکت در بازارهای مالی است که در نهایت منجر به افزایش هزینه های اجتماعی در سیستمهای هر کشور می گردد که نیاز به تدوین برنامه­های مکمل دارد.  

شمول مالی, کارایی مالی, پایداری مالی, روش GMM طبقه بندی JEL: C۳۸, G۱۴, O۵۷