نسرین مهرداد - دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی ساری
یداله چاشنی دل - دانشگاه کشاورزی ومنابع طبیعی ساری
اسداله تیموری یانسری - گروه علوم دامی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران.
محمد خوروش - دانشگاه صنعتی اصفهان

امروزه، اهمیت تغذیه کمی و کیفی گوساله ها، برای تحریک مصرف کافی خوراک آغازین به منظور توسعه ی شکمبه و دست یابی به وزن مناسب از شیرگیری در زمان مطلوب و همچنین کاهش هزینه ها مدنظر می باشد. بنابراین، پژوهش حاضر به منظور بررسی اثرات سطوح پروتئین خوراک آغازین و مقدار شیر مصرفی، بر عملکرد و فراسنجه های شکمبه ای در گوساله های نر شیرخوار هلشتاین انجام شد. بدین منظور ۴۰ راس گوساله ی نر تازه متولدشده، به مدت ۷۵ روز مورد پژوهش قرار گرفتند. گوساله ها بعد از ۳ روز تغذیه با آغوز، به طور کاملا تصادفی به دو گروه تقسیم شدند. گروه اول ۱۰ درصد وزن بدنشان و گروه دوم ۷ درصد وزن بدنشان با شیر تغذیه شدند. این دو گروه دوباره به دو زیرگروه دیگر تقسیم شدند. یک زیرگروه با خوراک آغازین حاوی ۱۷ درصد پروتئین و دیگری با ۲۰ درصد پروتئین تغذیه شدند. دسترسی گوساله ها به خوراک آغازین و آب به صورت آزاد بود. به شیر مصرفی نوبت صبح همه ی گوساله ها، ۲ گرم پروبیوتیک شامل: پروبیوتیک باکتریایی ( پروتکسین شامل هفت گونه باکتری و دو گونه قارچ) و غیر باکتریایی ( مخمر ساکارومایسس سرویزیه) اضافه شد. نمونه گیری از مایع شکمبه، در ۳۰، ۶۰ و ۷۵ روزگی انجام شد. مقدار مصرف خوراک و وزن گوساله ها به ترتیب به صورت روزانه و هفتگی اندازه گیری شد. نتایج نشان داد مصرف خوراک، افزایش وزن روزانه، ضریب تبدیل خوراک، قابلیت هضم ظاهری مواد مغذی و pH مایع شکمبه تحت تاثیر مقدار شیر مصرفی و سطوح پروتئین خوراک قرار نگرفت. مصرف خوراک و افزایش وزن روزانه، به ترتیب در کل دوره و قبل از شیرگیری با افزایش سن افزایش و معنی دار بود. قبل از شیرگیری، ضریب تبدیل خوراک تحت اثر هفته و افزایش وزن بدن گوساله ها تحت اثر روز و اثر متقابل بین روز و سطوح پروتئین خوراک آغازین افزایش یافت. در ۳۰ و ۷۵ روزگی، غلظت نیتروژن آمونیاکی مایع شکمبه به ترتیب تحت تاثیر سطوح پروتئین و اثر متقابل روز و سطوح پروتئین خوراک افزایش و معنی دار بود. در ۶۰ روزگی، غلظت کل اسیدهای چرب فرار، تحت اثر سطوح پروتئین قرار گرفت. نرخ عبور مواد جامد از شکمبه و دستگاه گوارش در بین تیمارها تحت اثر تیمارهای آزمایشی قرار نگرفت. به طورکلی نتایج نشان داد افزایش وزن بدن، قابلیت هضم مواد مغذی و ضریب تبدیل خوراک مصرفی در تیمار ۲ ( ۱۷ درصد پروتئین خام و ۱۰ درصد وزن بدن شیر مصرفی) نسبت به سایر تیمارها از وضعیت بهتری برخوردار بود.

سطوح پروتئین خوراک آغازین, عملکرد, فراسنجه های شکمبه ای, گوساله هلشتاین, نرخ عبور