محمد مهدی محقی
عبدالمنصور طهماسبی
رضا ولی زاده
عباسعلی ناصریان

به منظور ارزیابی تاثیر سطوح مختلف ساپونین (۰، ۳۰ و ۶۰ گرم به ازای هرکیلوگرم ماده خشک) با سطوح مختلف اسید تانیک (۰، ۲۵، ۵۰، ۱۰۰ و۱۵۰ گرم به ازای هرکیلوگرم ماده خشک) بر پارامترهای تخمیری شکمبه و قابلیت هضم مواد مغذی، مطالعه ای در دو مرحله با استفاده از تکنیک تولید گاز و کشت ثابت انجام گرفت. در مرحله اول میزان گاز تولیدی در زمان های ۲، ۴، ۶، ۸، ۱۶، ۲۴، ۴۸ ، ۷۲ و ۹۶ ساعت بعد از انکوباسیون اندازه گیری شد. نرخ تولید گاز با افزایش سطوح ساپونین و اسید تانیک به محیط کشت نسبت به شاهد کاهش، ولی در مورد تیمارهایی که در آن ها تنها از ساپونین استفاده شده بود، این مقدار افزایش یافت. میزان تولید گاز بصورت تجمعی در زمان های ۲۴، ۴۸ و ۹۶ ساعت انکوباسیون با افزودن اسید تانیک و وجود همزمان ساپونین و اسید تانیک نسبت به شاهد افزایش داشت و بیشترین افزایش در تیمارهای با سطح پایین ساپونین (۳۰ گرم به ازای هر کیلوگرم ماده خشک) همراه با سطوح پایین اسید تانیک (۲۵و۵۰ گرم به ازای هرکیلوگرم ماده خشک) مشاهده شد. به طور کلی میزان تولید گاز در تیمارهای حاوی ساپونین و اسید تانیک، نسبت به تیمارهای حاوی اسید تانیک به تنهایی و شاهد بیشتر بود. در مرحله دوم آزمایش که با استفاده از کشت ثابت صورت گرفت، میزان pH، نیتروژن آمونیاکی و پتانسیل تجزیه پذیری ماده خشک خوراک اندازه گیری شد. pH کلیه تیمارها نسبت به شاهد به طور معنی داری کمتر بود، اما بین تیمارها اختلاف معنی داری وجود نداشت. میزان تولید نیتروژن آمونیاکی با افزایش سطوح ساپونین و اسید تانیک نسبت به گروه شاهد کاهش داشت و بیشترین کاهش در تیمارهای دارای ساپونین توام با اسید تانیک مشاهده گردید. پتانسیل تجزیه پذیری ماده خشک در همه تیمارها نسبت به گروه شاهد بالاتر بود، اما در تیمارهای دارای ساپونین توام با اسید تانیک این افزایش بیشتر بود. میزان اسیدهای چرب کوتاه زنجیر، انرژی قابل متابولیسم و قابلیت هضم مواد آلی در تمام تیمارها نسبت به گروه شاهد افزایش نشان داد اما در تیمارهای دارای سطوح مختلف ساپونین توام با اسید تانیک این مقدار بیشتر از تیمارهایی بود که درآن ها تنها از اسید تانیک و یا ساپونین استفاده شده بود. نتایج حاصل نشان داد که استفاده توام از ساپونین و تانن در سطوح پایین، تاثیر مثبتی بر روند تخمیر شکمبه و قابلیت هضم مواد مغذی داشته است.

اسید تانیک, اسیدهای چرب کوتاه زنجیر, ساپونین, کشت ثابت, گاز تولیدی, نیتروژن آمونیاکی