سعید کامل ارومیه - دانشگاه فردوسی مشهد
عباسعلی ناصریان - دانشگاه فردوسی مشهد
رضا ولی زاده - فردوسی مشهد
فاطمه هلن قانع - فردوسی مشهد
محمد بنایان اول - فردوسی مشهد

جهت ارزیابی مدل دینامیکی متابولیسم نیتروژن در گاوهای شیرده ارائه شده توسط کبریب و همکاران (۲۰۰۲) از دو پایان نامه کارشناسی ارشد تحت عناوین " تاثیر مقادیر مختلف NFC بر عملکرد گاوهای شیرده هلشتاین و بیان مدل ریاضی آن بر توازن نیتروژن " و " اثر زمان برداشت یونجه اوایل غنچه دهی با نسبت های مختلف علوفه به کنسانتره بر ترکیب شیمیایی، خصوصیات تخمیری و عملکرد گاوهای شیری هلشتاین در اوایل شیردهی" استفاده شد. هر آزمایش شامل تعداد ۸ راس گاو شیری هلشتاین با چند شکم زایش شامل میانگین روزهای شیردهی به ترتیب ۲۸±۱۰۷ و ۱۱±۵۹ و میانگین وزن به ترتیب ۶۸±۶۴۴ و ۵۸±۶۱۶ کیلوگرم در قالب طرح مربع لاتین ۴×۴ تکرار شده با دوره های آزمایش ۲۱ روزه بود. تیمارها در آزمایش اول شامل ۳۳، ۳۶، ۳۹ و ۴۲ درصد NFC در ماده خشک جیره و در آزمایش دوم شامل یونجه برداشت شده در بعد از ظهر با دو سطح ۶۰ و ۵۰ درصد کنسانتره و یونجه برداشته شده در صبح با دو سطح ۶۰ و ۵۰ درصد کنسانتره در ماده خشک جیره بود. همسو با نتایج کبریب و همکاران با افزایش میزان مصرف نیتروژن، نیتروژن دفع شده از مدفوع و همچنین ادرار به طور خطی افزایش یافت. همچون نتایج کبریب و همکاران و کاستیلو و همکاران، برای نیتروژن دفع شده از ادرار پیش بینی ها در مقایسه با مدل های ارائه شده توسط دوو و همکاران (۱۹۹۶) و کوهن و همکاران (۱۹۹۷) تطابق بهتری با مشاهدات داشتند. در نیتروژن وارد شده در شیر و دفع شده از ادرار مشابه نتایج کبریب و همکاران پیش بینی های مدل در این آزمایش نیز بیشتر از مشاهدات بود. کمترین میانگین درصد خطا و اختلاف RMSPE با سطح مطلوب آن به ترتیب در نیتروژن دفع شده از مجموع ادرار و مدفوع، نیتروژن مترشحه در شیر، نیتروژن دفع شده از ادرار و در نهایت نیتروژن دفع شده از مدفوع مشاهده شد. نتایج حاصل از پیش بینی های مدل ارائه شده توسط کبریب و همکاران در این آزمایش بهترین تخمین را در مجموع نیتروژن دفع شده از ادرار و مدفوع و کمترین دقت را در تخمین نیتروژن دفع شده از مدفوع دارد. ارزیابی مدل نشان داد اگر چه رابطه دو خطی (bi-Linear) در ارزیابی های کبریب و همکاران در این آزمایش مشاهده نشد اما نتایج به دست آمده شباهت زیادی با نتایج کبریب و همکاران داشت با این وجود به نظر می رسد جهت افزایش دقت مدل، نیاز به بررسی و ارزیابی بیشتر مدل و پارامترهای آن می باشد.

ارزیابی مدل, پیش بینی, گاو شیری, نیتروژن