لیلا احمدزاده - دانشگاه تبریز
علی حسین خانی - گروه علوم دامی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز
سامان ساعدی - دانشگاه تبریز
حسین دقیق کیا - دانشگاه تبریز
ملیحه داداشی - دانشگاه تبریز
جابر جعفر زاده - دانشگاه تبریز

به منظور بررسی روند تغییرات متابولیت های خونی میش های خالص قزل و دورگ آرخار مرینوس× قزل و مستعد بودن آن ها به بیماری های متابولیکی اواخر آبستنی، ۵۱ راس میش قزل ۴-۱ ساله آبستن (۳۶ راس تک قلو و ۱۵ راس دوقلو) و ۳۴ راس میش دورگ آبستن (۲۰راس تک قلو و ۱۴راس دوقلو) با وزن ۲±۵۵ مورد مطالعه قرار گرفتند. عمل خون گیری از میش ها در طی فواصل زمانی شروع دوره (۱۵روز قبل از جفت گیری) و روزهای ۹۰، ۱۲۰ و ۱۴۰ آبستنی از ورید وداجی انجام گرفت. نتایج حاصله نشان داد که غلظت گلوکز، پروتئین تام، آلبومین و کلسیم خون میش های قزل و دورگ در روزهای ۹۰، ۱۲۰ و ۱۴۰ آبستنی نسبت به ۱۵ روز قبل از جفت گیری بطور معنی داری کاهش اما غلظت نیتروژن اوره ای خون و کلسترول افزایش یافت. مقایسه متابولیت های خونی بین میش های تک و دوقلوزا در نژاد خالص و دورگ، نشان داد که در اواخر آبستنی میش های آبستن دوقلو نسبت به میش های آبستن تک قلو، گلوکز، پروتئین و کلسیم پایین تر و نیتروژن اوره ای خون و کلسترول بالاتری داشتند. همچنین میزان غلظت گلوکز، پروتئین، آلبومین و نیتروژن اوره ای خون قبل از جفت گیری بصورت ذاتی در میش های دورگ نسبت به میش های خالص بیشتر و در زمان آبستنی نیز این متابولیت ها بجز نیتروژن اوره ای خون، هم در میش های آبستن تک قلو و هم در میش های آبستن دوقلو بطور معنی داری بیشتر از میش-های خالص بود. در کل هیچ میش آبستن مبتلا به مسمومیت آبستنی در هر دو گروه مشاهده نشد، اما تفاوت هایی در برخی از متابولیت های خونی در میش های دورگ نسبت به میش های خالص وجود داشت که این تفاوت ها نشان دادند که احتمالا در اواخر آبستنی میش های دو رگ (آرخار مرینوس× قزل) به کاهش برخی از متابولیت های خونی مقاوم تر هستند.

متابولیت های خونی, مسمومیت آبستنی, میش خالص قزل, میش دورگ آرخار مرینوس× قزل