مائده فیض - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
اسداله تیموری یانسری - گروه علوم دامی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران.
یداله چاشنی دل - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
محمد کاظمی فرد - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

تاثیر تغذیه شبدر برسیم سیلویی مخلوط با تفاله ی خشک مرکبات بر مصرف، قابلیت هضم، رفتار جویدن و عملکرد بره پرواری درقالب طرح کاملا تصادفی بررسی شد. ۲۰ راس بره نر آمیخته زل ۴ ماهه در ۵ تیمار با جیره ی حاوی ۳۵ درصد شبدر برسیم سیلویی ۱) بدون افزودنی، ۲) مکمل شده با ۴۰ درصد تفاله ی خشک پرتقال، ۳) مکمل شده با ۴۰ درصد پوست خشک نارنگی، ۴) مکمل شده با ۳۵ درصد پوست خشک نارنگی و ۵ درصد جو و ۵) مکمل شده با ۳۵ درصد تفاله ی خشک پرتقال و ۵ درصد جو پروار شدند. افزودن تفاله ی خشک مرکبات به ماده ی سیلویی، میانگین هندسی اندازه ذرات و الیاف موثر فیزیکی جیره مخلوط را ،بدون تاثیر بر مصرف ماده ی خشک، کاهش داد اما مصرف پروتئین خام، کربوهیدرات غیر الیافی و چربی خام، و هم چنین قابلیت هضم ماده ی خشک و مواد آلی افزایش پیدا کردند. تفاوت معنی داری در وزن بره ها و افزایش وزن روزانه بین تیمارهای آزمایشی در کل دوره ی پروار مشاهده نشد. افزودن تفاله ی خشک مرکبات به ماده ی سیلویی سبب افزایش ضریب تبدیل خوراک، pH ، غلظت آمونیاک شکمبه و کاهش زمان نشخوار شد. نرخ عبور مواد جامد از شکمبه تحت تاثیر تیمارهای آزمایشی قرار نگرفت ولی با افزودن تفاله ی خشک مرکبات نرخ عبور از قسمت تحتانی دستگاه گوارش کاهش یافت. با توجه به عدم کاهش عملکرد دام با افزودن تفاله ی خشک مرکبات به برسیم سیلویی، استفاده از آن بخشی از نیاز دام به علوفه ی مناسب را تامین می کند.

بره پرواری, تفاله ی خشک مرکبات, شبدر برسیم, ماده سیلویی