حجت دلاور - دانش آموخته کارشناسی ارشد آبخیزداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
قربان وهاب زاده کبریا - دانشیار گروه آبخیزداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
جمشید قربانی - دانشیار گروه آبخیزداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
محمدرضا اشرفی - کارشناس سازمان آب منطقه ای استان فارس

آب­­زیرزمینی در مناطق خشک و نیمه­خشک یکی از منابع مهم­ برای مصارف مختلف محسوب شده که به دلایلی دچار تغییرات کمی و کیفی می­شود­. یکی از این مناطق دشت فیروزآباد­ در غرب استان فارس­ است که آب­ زیرزمینی آن، منبع اصلی آب شرب و کشاورزی می­باشد. در این مقاله تغییرات کمی سطح آب زیرزمینی دشت فیروزآباد که یکی از قطب­های کشاورزی ایران است، با آزمون من-­کندال بررسی گردید. نتایج نشان داد که با توجه به هیدروگراف واحد آب زیر­زمینی دشت فیروزآباد در دوره آماری ۹۰-۱۳۷۱­­ در شرق و غرب رودخانه­،­ روند کلی تغییرات سطح ایستابی دارای افت مستمر و قابل توجه بوده­، بطوریکه در شرق دشت بیش از ۲۱ متر و در غرب ۸۳/۲۰ متر سطح تراز آب زیرزمینی افت کرده است­. البته به علت بارندگی زیاد (۶۷۸ میلی­متر­) در سال ۱۳۸۳­، نقشه­ تغییرات عمق سطح آب زیرزمینی سال ۸۵-۸۰ آبخوان، افت کمتری را نشان می­دهد. تغییرات هیدروگراف واحد دشت فیروزآباد برای دوره ۹۰-۸۵ نیز به شدت افت آب زیرزمینی را نشان می­دهد، به طوری­که در کلیه نقاط افت سطح آبخوان دیده می­شود­. بیلان آب ­زیرزمینی­ آبخوان­ این دشت در دوره آماری مبین آن است که تغییرات حجم ذخیره آبخوان به بدلیل برداشت اضافی در طول دوره آماری به مقدار ۵/۱۷میلیون مترمکعب منفی بوده و عامل اصلی افت سطح ایستابی است. این میزان تخلیه عمدتا از چاه­های بهره­برداری تامین گردید. با توجه به نقش سازند­های سخت ­زمین­شناسی طراف در تغذیه آبخوان دشت فیروزآباد استفاده از این منبع برای جبران­ کمبود آب در آینده مقدور نیست. بنابراین باید­ سایر منابع آبی منطقه از جمله انتقال آب از سدهای­ تنگاب و هایقر بررسی گردد. بطور کلی در حاشیه ارتفاعات عمق سطح آب بیش­تر و به سمت مرکز دشت­ کاهش می­یابد.

دشت فیروزآباد , سطح آب زیر زمینی, آزمون من-کندال, هیدروگراف واحد