طیبه ستائی مختاری - استادیار، گروه شیمی، واحد جیرفت، دانشگاه آزاد اسلامی، جیرفت، ایران.
فاطمه شهدادی - استادیار، گروه علوم و صنایع غذایی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه جیرفت، جیرفت، ایران.
علی صالحی ساردویی - دانشجوی دکتری، گروه باغبانی، دانشکده تولیدات گیاهی، دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی، گرگان، ایران.

در قرن حاضر، تحقیقات گسترده ای در مورد گیاهان دارویی انجام شده و داروهایی با منشا طبیعی افق های جدیدی را برای جامعه پزشکان، داروسازان و پژوهشگران گشوده است. هدف از این مطالعه، بررسی تاثیر حلال های مختلف بر میزان درصد مهار رادیکال آزاد DPPH و فعالیت آنتی­اکسیدانی گیاهان دارویی بومی شهرستان جیرفت می­باشد. در این پژوهش، شش گیاه دارویی بومی شهرستان جیرفت (آویشن، مرزه، نعناع فلفلی، کاکوتی کوهی، رزماری و بومادران) آزمایش شدند. عصاره گیری از قسمت های هوایی گیاهان با استفاده از حلال های متانول ۸۰ درصد، اتانول ۵۰ درصد، استون و هگزان (۱۰۰ درصد) انجام شد. میزان فعالیت آنتی اکسیدانی به روش ۲ و ۲ دی فنیل- ۱- پیکریل هیدرازیل، درصد مهار رادیکال آزاد DPPH اندازه گیری شد. از بین حلال های موردمطالعه در هر شش گیاه، عصاره های استخراج شده با حلال متانول ۸۰ درصد، بیشترین و حلال هگزان کمترین میزان جذب رادیکال آزاد بود. از بین گیاهان موردمطالعه، نعناع فلفلی در استخراج با هر چهار حلال (حلال متانول IC۵۰:۲۰.۹ ppm، اتانول IC۵۰:۳۴ppm، استون  IC۵۰:۴۴.۲ppm و هگزان IC۵۰:۴۹.۱۹ppm) دارای کمترین IC۵۰ و گیاه کاکوتی کوهی (حلال متانول IC۵۰:۱۰۹۰.۷۸ppm، اتانول IC۵۰:۱۲۰۹.۳ppm، استون  IC۵۰:۱۴۳۹.۲۳ppmو هگزان IC۵۰:۱۸۹۸.۷ppm) دارای بالاترین مقدار بود. همچنین نتایج نشان داد که تمامی شش گیاه دارویی مورد پژوهش، خواص ضدرادیکالی دارند و عصاره الکلی متانولی ۸۰ درصد این گیاهان می توانند در صنایع مختلف به عنوان مواد آنتی اکسیدان طبیعی استفاده شوند.

خواص ضدرادیکالی, عصاره گیری, رویشگاه جیرفت, DPPH, IC۵۰