سعید حسامی - عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل
علی حسن زاده - دانشجوی کارشناسی ارشد خاک و پی دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل

راه آهن به عنوان یکی از مهمترین وسایل ارتباطی به سرعت در حال تبدیل شدن به یکی از صنعت های مدرن و پیشرفته در عرصه حمل و نقل می باشد .مساله ایمنی تونلهای راه آهن در هنگام طراحی آنها از موضوعات بسیار مهم می باشد زیرا ترکیب مواردی مثل جان و مال مسافران و کالاهای خطرناک از یک سو و سرعت بالای قطارها از سو ی دیگر می تواند بسیار خطرزا باشد .لذا حفظ ایمنی در این تونلها از اهمیت بالایی برخوردار است . اگر چه احتمال وقوع حادث ه در این تونلها نسبتا کم است اما در صورت وقوع نتایج فاجعه آمیزی در پی دارد بنابراین طراح باید بتواند با انتخاب نوع مناسب سیستم تونل و با استفاده از ابزار بازدارنده و کاهنده حادثه و انجام تحلیل خطر ، احتمال وقوع خطر را کاهش دهد.پس درفاز امکان سنجی پروژه احداث تونل باید سیستم ایمنی مورد نظر مشخص گردد . هدف این مقاله آشنایی با طراحی ایمن تونلهای طویل راه آهن و تحلیل خطر آنها است. در این مقاله، نخست چند نمونه از تونلهای راه آهن مشهور جهان و نیز تونلی از کشورمان از نظر ایمنی مورد بررسی و ارزیابیقرار گرفته است که مشاهده می شود در هر کدام از این تونلها با توجه به شرایط خاص مربوط به خود تمهیدات ایمنی لحاظ شده است. شکل سیستم تونل نیز در ایمنی آنها بسیار مهم می باشد که این مساله نیز مورد ارزیابی قرار گرفته است.سپس حوادث و اتفاقات رخ داده ناشی از عدم ایمنی درتونلهای راه آهن مرور شده که جهت تحلیل حوادث از روش درخت حادثه استفاده شده است.سپس احتمال وقوع حادثه مورد بررسی قرار گرفته و روش و مکانیزمی برای تحلی ل خطر پیشنهاد شده و مورد ارزیابی قرار گرفته است و در نهایت تراز ایمنی مجاز و اقدامات ونکات لازم و ضروری جهت کاهش خطر و ایمنی بیشتر در تونلهای راه آهن پیشنهاد شده است

تونلهای راه آهن،سیستمهای ایمنی،تحلیل خطر، احتمال