زهرا نورمحمدی - دانش آموخته کارشناسی ارشد علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
بهروز اسماعیل پور - استاد گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
رسول آذرمی - استادیار گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
مرتضی شیخعلیپور - دکتری علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
اسماعیل چمنی - استاد گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
رقیه شهبازی یاجلو - دانشجوی کارشناسی ارشد علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

به منظور بررسی اثر ملاتونین بر صفات مورفولوژیکی، فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی گیاه استویا تحت شرایط تنش شوری، آزمایشی گلدانی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در گلخانه پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه محقق اردبیلی در سال ۱۳۹۸ اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل تنش شوری در سه سطح (صفر، ۵۰ و ۱۰۰ میلی مولار کلرید سدیم) و محلول پاشی ملاتونین در سه سطح (صفر، ۷۵، ۱۵۰ میکرومولار) بودند. نتایج نشان داد که با افزایش میزان تنش شوری صفات رویشی گیاه از قبیل طول ساقه، وزن خشک بوته و وزن خشک ساقه کاهش معنی داری نشان دادند. محلول پاشی ملاتونین تحت شرایط تنش شدید شوری، سبب بهبود این صفات نسبت به عدم محلول پاشی گردید. بیشترین میزان کلروفیل a، کلروفیل کل و کاروتنوئید به ترتیب به میزان ۶۴/۶ و ۴۶/۷ و ۲۴/۶ میلی گرم در گرم وزن تر برگ در گیاهان تحت شرایط عدم تنش شوری و محلول پاشی ۱۵۰ میکرومولار ملاتونین به دست آمد. همچنین بیشترین مقدار رطوبت نسبی در شرایط عدم تنش شوری و کاربرد ۱۵۰ میکرومولار ملاتونین حاصل شد. بیشترین میزان فعالیت آنتی اکسیدانی (۸۰/۲ درصد)، پراکسیداز (۴۱۹/۰ واحد در میلی گرم پروتئین در دقیقه)، پرولین (۴۹/۰ میکرومول در گرم وزن خشک) و کربوهیدرات کل (۶۵/۹۲ میلی گرم درگرم وزن تر) تحت تنش شوری ۱۰۰ میلی مولار و کاربرد ۱۵۰ میکرومولار ملاتونین به دست آمد. در حالی که بیشترین میزان فعالیت آنزیم کاتالاز (۵۷/۹ واحد در میلی گرم پروتئین در دقیقه) در شوری ۱۰۰ میلی مولار و ۷۵ میکرومولار ملاتونین مشاهده گردید. بالاترین میزان نشت الکترولیت برگ نیز در شوری ۱۰۰ میلی مولار و عدم کاربرد ملاتونین مشاهده شد. به نظر می رسد که مصرف ملاتونین در شرایط تنش شوری می تواند باعث افزایش رشد گیاه و بهبود خصوصیات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی گیاه استویا شود.

آب شور, آنتی اکسیدانت, استویا, رنگیزه های فتوسنتزی, شاخص های رشد